Miền nắng ấm

Minh họa Hồ Đình Nam Kha

Anh băng qua con đường đất cho xe rẽ vào đồng thảo phía bờ hồ.

Bấy giờ là mùa xuân, gió núi nhẹ lướt qua triền đồi hoang liêu, bàng bạc. Mây từng chùm mỏng tang len lỏi tràn xuống phủ kín thung lũng. Lác đác vài chiếc lán nằm trơ trọi phơ phất vài cọng khói bay lên. Trang trại bên đường, một bác nông mở cánh cổng lùa gia súc ra đồng cỏ. Bầy dê nghe tiếng xe rùng rùng lao tới, chúng lồng lên be một tràng dài khiến chú chim bồ chao giật mình bay vụt xuống hòn đá giữa lòng suối đứng ngó nghiêng. Qua con dốc bụi mù anh dừng lại bên bờ hồ um tùm cỏ ven mặt nước trong suốt tựa như tấm gương khổng lồ.

Cuối cùng, anh cũng xếp lại một đống công việc để đến vùng đất đã lâu lắm rồi chưa trở lại. Chuẩn bị cho chuyến đi với ít thức ăn nhanh, bộ cần câu thả và vài thứ lặt vặt, anh ngồi bệt xuống cỏ móc lưỡi câu vào miếng mồi. Sương tan. Nắng bừng lên tràn khắp thung lũng soi rõ những hạt bụi li ti còn đọng lại trên đám cỏ đang xông lên mùi ngòn ngọt ngai ngái. Anh ngửa cổ đón làn gió mát thổi lên từ mặt hồ thăm thẳm. Miếng mồi câu đầu tiên tung xuống nước, vài chú cá lượn lờ bên chiếc phao khẽ động đậy.

“Cá cắn câu kìa! Giật đi!” giọng con gái sau lưng anh kêu lên thất thanh. 

Anh quay lại. Lấp ló sau bụi cỏ một chiếc mũ cói rộng vành được gắn chùm hoa ngũ sắc, gương mặt cô gái hiện ra hớn hở nhìn chiếc cần câu đang bị kéo xuống mặt nước, miệng không ngớt giục “Giật đi!”.

Anh im lặng lộ vẻ khó chịu, chiếc cần câu vẫn nắm chắc trong tay khiến cô gái chưng hửng “Ơ kìa!...”. Nhanh như chớp cô lao đến nắm cần câu giật mạnh, một con cá rô to bằng bàn tay lớp vảy loang loáng dưới nắng, chú cá giãy đành đạch ra chiều tức tối như thể đang ăn mà bị nắm đầu giật lên. Cô gái kéo con cá lại gần lẩm bẩm “Ai bảo tham ăn làm chi!” vừa nói cô vừa lẹ làng gỡ miếng mồi câu ở miệng con cá rồi quay sang móc một mồi câu khác quăng xuống lòng hồ. Anh yên lặng quan sát vẻ thành thục và dứt khoát của cô gái, không khác gì một tay thợ câu chính hiệu. Mỗi khi chiếc phao động đậy, gương mặt cô lộ vẻ khoái chí cứ như cô mới là nhân vật chính trong buổi đi câu này. Anh cười thầm trong khi cô cứ say sưa giật chiếc cần lia lịa, quên cả chủ nhân của nó đang bị hất qua một bên không thương tiếc.

Vất con cá tiếp theo vào xô, cô gái như sực nhớ ra vội thả cần câu đứng lên phủi bụi cỏ bám đầy váy áo, bỏ đi. Thoát khỏi sự quấy rầy của người lạ, anh thở phào. Cô gái đi một đoạn chợt ngoái lại nói thật to cốt để anh nghe “Đi câu mà thấy cá không giật thà ở nhà ngủ quách cho rồi!”. Anh nghe mặt mũi nóng bừng, không nén được bực bội liền gằn giọng “Tôi ra đây không phải để câu cá!”. “Ra đây không câu cá thì mang theo bộ đồ câu làm gì? Đồ khùng!” cô gái nhìn anh, đôi mày nhíu lại giễu cợt. “Ơ cái cô này…” Anh giật nảy “Liên quan gì đến cô, ở đâu tự dưng đến đây gây sự?”.

Cô gái quay lưng bỏ đi, chiếc bóng mảnh dẻ liêu xiêu trong bộ váy rộng thênh chầm chậm xuống dốc. Dưới cái nắng vàng như mật, chiếc mũ cói rộng vành và chùm hoa ngũ sắc cứ phất phơ ngược chiều gió. Anh nằm dài trên cỏ ướt nghe trong cơn gió hanh heo thổi tới thoảng mùi của đất đồi, cỏ mục và cả mùi tanh tanh từ lòng hồ xộc lên. Chiếc phao khẽ động đậy, xoay xoay rồi bị kéo tuột xuống mặt nước chìm nghỉm sau tiếng cá quẫy tanh tách. Anh bật dậy giật cần câu. Một chú cá rô vàng ươm oằn mình giương vây cố giãy ra khỏi móc câu.

Qua trưa xô cá đã lưng lửng. Anh tìm một tàng cây gần đó trốn nắng. Trên cao mây tựa như những tấm áo ai đó giặt phơi ngang lưng trời. Nắng chiều khúc xạ trên mặt hồ phản chiếu lên tàng cây lấp lóa. Từ đây nhìn xuống thấy được từng  lớp  rong  và đá cuội nằm sâu dưới đáy. Chừng đỡ nắng, anh ì ạch mang xô cá đến bên mép nước anh chầm chậm đổ xuống, đàn cá ngạc nhiên quẫy đuôi lặn một hơi, có chú dạn dĩ hơn, loanh quanh bên bờ ngước lên đớp nước như chào tạm biệt. Anh quay ra thu dọn đồ đạc, lên xe ra về.

Trời chiều âm u, chiếc xe rùng lên nghiêng ngả qua những ổ gà ngập ngụa bùn trên con đường lầy lội. Bên triền dốc đàn dê no cỏ lững thững trở về. Giữa đàn dê lúp xúp chiếc mũ cói rộng vành, anh nhận ra chiếc váy rộng thênh và vóc dáng mảnh gầy của cô gái ban sáng. Chiếc gáy thon mảnh mịn màng, lòa xòa vài món tóc đen rũ xuống, cô hồn nhiên nhảy chân sáo, chiếc roi bằng cành lá trong tay vung vẩy. “Hừ, tưởng gì! Chăn dê mà tinh tướng!” anh thầm nghĩ, cho xe chầm chậm sau đàn dê chứ không rẽ về con đường cũ. Đàn dê bì bõm lội qua vũng nước mưa còn đọng lại trong ổ gà, cô gái cũng cúi xuống tháo đôi giày nhựa ở chân cầm trên tay rồi túm gấu váy khẽ khàng nhón bước. Xe anh vẫn bám theo, khi khoảng cách gần lại anh đập vào thùng xe rầm rầm, thò đầu ra hét lớn “Nhanh cho người khác còn đi! Mua đường rồi à?”.

Cô gái quay lại nhận ra anh đôi mắt ánh lên vẻ cương nghị, vầng trán cau lại ngược hẳn với vẻ dịu dàng, thanh thoát trên gương mặt. Đến trước cô, anh cho xe dừng lại “Sao? Có cần đi nhờ về không thì lên xe!” anh hỏi, vẻ châm chọc. Cô gái im lặng quay gót đi thẳng, chân thoăn thoắt nhảy qua những ổ gà lõm bõm nước. Anh mở khóa nhấn ga. Chiếc xe vọt lên để lại phía sau một làn khói bụi. Qua tấm kính chiếu hậu anh thoáng thấy bùn nước tung tóe văng lên chiếc váy màu xám tro. Cô gái thoáng chút sững sờ, túm chặt gấu váy loang lổ bùn đất nhìn theo chiếc xe một cách bất lực. Anh cho xe chạy với tốc độ nhanh hơn, lòng có chút hả hê như vừa trả được “món nợ” ban sáng.

* * *

Một đàn chim trắng bay lượn trên hồ. Trong ánh chiều tà, những đôi cánh giang rộng vụt bay lên, để lại một làn nước sủi bọt loang ra thành từng vòng rộng. Anh trở lại nơi này sau ba tháng kể từ buổi chiều đó. Lần này anh không mang theo cần câu, cả thức ăn đi đường. Ngồi trên bờ cỏ nhìn xuống lòng hồ anh thầm đợi nàng. Gương mặt trong veo với ánh nhìn ngơ ngác, sững sờ giữa bầy dê bên vũng bùn hơn ba tháng qua đã ám ảnh anh. Anh quyết định quay trở lại nơi này dù có thể sẽ không gặp nàng. Anh đếm từng chú dê đi qua triền đồi. Một… hai… ba… bảy… hai mốt… Chúng lững thững diễu qua anh. Dê đen, dê trắng, dê khoang… Chỉ là không có nàng. Anh kiên nhẫn đợi. Trời chiều sập xuống, mây kéo về là là trên mặt hồ lặng lờ đen kịt.

Anh đứng lên cho xe chạy vào con đường cũ. Triền dốc anh từng gặp nàng đi giữa bầy dê nay đất khô cứng lại, gió uốn quăn những bụi cây lòa xòa ven đường dấp dúi vào nhau ngả rạp. Anh cho xe chạy chậm. Gương mặt nàng hiện lên với chiếc cổ thon mảnh và chùm ngũ sắc trên chiếc mũ cói rộng vành. Bên rìa đường một ông cụ đội nón lá, thân hình như co rút lại trong tà áo phơ phất đi giữa bầy dê, cây roi bằng nhánh lá trong tay ông chốc chốc lại vụt quanh xua muỗi. Xe chạy đến cuối con dốc, gió từ đồi cuộn về lùa vào cửa xe phần phật. Sấm đột ngột rung chuyển kéo theo trận mưa rào rào đổ xuống. Anh ngoái lại phía sau. Ông cụ lùa đàn dê chạy đến nấp vào chiếc lán ven đường, co ro ngồi nhìn ra màn trời sũng nước. Anh quay xe chạy về phía lán. Thấy người lạ, ông cụ ngước lên thoáng chút ngạc nhiên.

“Mưa ở rừng lạnh quá ông nhỉ!” anh mỉm cười bắt chuyện. Ông cụ yên lặng thò tay vào túi lấy ra gói thuốc, vân vê một điếu rồi bật hộp quẹt châm lửa. Chiếc bật lửa xẹt lên mấy tiếng rồi tắt ngấm. “Để cháu, bật lửa của ông gặp mưa ẩm rồi!” anh nhanh nhẹn lấy hộp quẹt trong túi bật lửa mồi cho ông điếu thuốc. Ông cụ bập bập rít một hơi, quay sang anh “Cậu người ở đâu đến đây? Sao không lên xe mà đứng đây làm gì cho ướt?”. “Cuối tuần cháu về đây chơi, đi qua thấy ông trú mưa, cháu dừng lại xem ông có cần về cháu chở giúp một đoạn”. “Cảm ơn cậu, nhà tôi gần đây, rẽ qua khúc cua này là tới” ông cụ lại bập bập điếu thuốc, ngước nhìn trời.

Cơn giông tan nhanh nhưng mưa vẫn lâm râm, đất đồi xông lên một mùi hương nồng nồng ngòn ngọt. Gió từ trong hẻm núi rít lên từng hồi buồn thảm. Ông cụ đứng lên lùa đàn dê đi tiếp, được một đoạn như sực nhớ, ông ngoái lại “Vào nhà tôi uống ly nước cho ấm bụng rồi hẵng đi!”.

Anh theo ông cụ về nhà. Con đường vào làng nằm ven chân núi, đi qua một đồng thảo nở hoa. Về đến nhà đêm đã chập choạng, mảnh trăng non mọc sớm lạnh lẽo treo trên triền núi. Đứng ở cửa, ông cụ giẫm chân bình bịch cho bùn đất rơi ra trước khi bước lên sàn nhà. Anh cởi áo khoác và giày theo ông cụ vào trong. Ánh đèn vàng tù mù đủ soi căn nhà đơn sơ nhưng gọn gàng. Từ dưới bếp, lửa bập bùng hắt lên khiến gương mặt ông cụ trông hồng hào hơn. “Xúng à! Pha cho ông ấm nước!” ông quay xuống bếp gọi.

Bóng một cô gái bước ra, chiếc khăn quàng cổ xổ tung, đến  trước anh nàng nghiêng đầu khẽ chào. Anh ngước lên. Mắt chạm vào mắt nàng. Bất giác nàng thoáng mỉm cười, vội vàng quay xuống bếp.

“Cháu nội tôi tốt nghiệp đại học trên thành phố, đang chờ việc làm nó về đây với tôi” ông cụ kể vẻ tự hào “Ngoan lắm! Tôi nuôi từ ngày còn đỏ hỏn, cha mẹ nó chết hồi đợt lũ quét năm đó” giọng ông cụ trở nên tự lự, quay sang anh cụ khào khào “Tối rồi, đường đồi về nguy hiểm, ở đây ăn bữa cơm với tôi rồi nghỉ lại, mai hẵng về”.

Anh đón ly nước lá nồng nồng từ tay ông cụ hớp một hơi. Ngoài trời tối mịt, gió từ hẻm núi sâu hun hút chốc chốc lại rít lên bẻ cong những ngọn cây đang rạp mình chao đảo. Dưới bếp vọng lên tiếng bát đũa lanh canh. Xúng khom người bê mâm cơm đặt lên tấm chiếu, quay sang mời anh. Nghe giọng nói dịu dàng anh chợt bật cười nhớ lại “Ra đây không câu thì mang theo cần thả làm gì?! Đồ khùng!”. Thấy anh cười, Xúng như hiểu ý, nàng bẽn lẽn xới cơm ra bát lễ phép đặt trước mặt ông cụ và anh. Kín đáo ngắm miệng cười của nàng, chỉ anh mới biết đã lâu lắm rồi anh không được nhìn thấy một nụ cười xinh như vậy. Ông cụ rót rượu ra hai chiếc cốc thủy tinh, mùi sơn tra ủ lâu ngày hương loang khắp nhà. Trong khi ăn, ông khề khà chuyện trò. Chuyện ngày trước ông gầy dựng đàn dê chỉ với ba trăm nghìn tiền bán sơn tra trong vườn, chuyện bé Xúng ngày còn nhỏ khó nuôi, ốm đau quặt quẹo nhiều lần tưởng không qua khỏi…

Đêm trong thung sâu hun hút, gió hú lên từng hồi. Ông cụ lại rót rượu vào cốc, bàn tay run run rót tràn ra lênh láng trên sàn. Đêm đó anh ngủ cùng ông bên bếp lửa. Sáng sớm thức dậy nhìn quanh không thấy Xúng đâu, anh ra hiên, vườn tược đã được quét dọn, lá cây đêm qua bị gió quật đã được vun thành đống. Ngoài đồng xa, cánh cổng chuồng mở toang, không có một chú dê nào.

“Con Xúng lùa dê lên đồi từ sớm” ông cụ ra vườn, đến sau lưng anh “Tội nghiệp! Về lần nào cũng tranh thủ đi chăn dê cho ông, nó nói ông già rồi, bán đàn dê đi còn nghỉ ngơi, bớt giang nắng giang mưa” ông cụ rì rầm kể, quay vào bếp bê cái mâm gỗ ra hiên, xới xôi ra bát mời anh.

Ăn xong bát xôi, anh xin phép ông cụ ra về. Xe chạy qua đồng cỏ, đến hồ nước xanh biếc mặt trời cũng vừa ló lên, khoảng nước phía xa như nhuộm hồng.  Bầy bồ chao bay lượn tiếng kêu rộn rã một góc trời, những đôi cánh giang rộng vun vút chao xuống nước làm loang ra những vòng rộng sủi bọt. Giữa đàn dê lúp xúp trên đồi, một chiếc bóng mảnh dẻ ngồi lọt thỏm trông lẻ loi đến tội nghiệp.

“Xúng à!” anh dừng xe gọi lớn. Nàng quay lại. Chiếc khăn choàng cổ bị gió giật xổ tung khiến tóc nàng rối bời. Nàng nhoẻn miệng cười, đưa tay lên chào tạm biệt. Trong mỗi nét mặt, cử chỉ của nàng, anh nhìn thấy một cái gì đó gần gũi, thân thương, một điều gì sâu thẳm miên man mà anh không sao cắt nghĩa được.

“Tôi về đây! Nhưng tôi sẽ còn quay trở lại” tiếng anh bạt vào tiếng gió vừa vụt qua. Đôi mi khẽ chớp, nàng yên lặng nhìn theo chiếc xe cho đến khi khuất hẳn.

Mùa xuân năm đó hoa mơ nở trắng sườn đồi. Mỗi cuối tuần anh lại chạy hơn hai trăm cây số để đến với nàng. Mỗi chiều lùa dê lên đồi, anh cùng nàng đến bên mặt hồ xanh biếc. Nàng kể cho anh nghe về những loài chim núi, tiếng chúng hót ra sao khi vui, lúc lạc đàn hay khi mất tổ tiếng chúng thảng thốt ra sao. Nàng kể cho anh về tuổi thơ thiếu mẹ cha, đôi thân sinh nàng chưa một lần kịp nhìn thấy trong đời. Nàng kể cho anh về ước nguyện mai này sẽ mở trường học dạy cho những đứa trẻ trong thung lũng hoang vắng này. Anh cũng kể cho nàng về thời thơ ấu của mình, nơi đó có một xóm nhỏ, mỗi chiều mẹ đi gom lá khô về để dành đun, anh thun thút theo sau.

Có những buổi chiều, mẹ đi sâu vào rừng thẳm, anh ngồi đợi giữa vạt rừng loang màu khói nắng, nghe tiếng con chim gầm ghì gù lên từng hồi khiến anh hoảng sợ khóc thét. Những câu chuyện không đầu không cuối, miên man đã kéo nàng lại gần anh hơn…

Bản làng vào mùa lễ hội. Những chum rượu sơn tra ủ kỹ được mang ra say cùng trời đất. Bên đống lửa lộng lẫy, gái trai nhảy múa quay cuồng trong khúc hát rạo rực từ ngàn xưa. Xúng nắm tay anh đến hội làng. Lần đầu tiên trong đời anh chuếnh choáng trong hơi men, trong ánh mắt man mác buồn tựa màu trăng bàng bạc treo trên đỉnh đồi. Đêm sâu hun hút. Trên đường về giông ập đến bất ngờ. Nàng nắm tay anh tìm chỗ trú. Bên anh, tóc nàng ướt sũng, chiếc áo dính sát vào cơ thể tròn trịa xuân thì. Gió vẫn điên cuồng rít lên sau hẻm núi. Hơi thở từ ngực trần của nàng nóng rực phả vào đêm sũng nước. Anh cúi xuống áp mặt vào cổ nàng, vào mái tóc xõa tràn trên cỏ ướt. Trong chuếnh choáng giàn giụa men nồng, bàn tay anh lần giở một miền con gái ngọc ngà. Dưới tấm lưng thon lẳn, đám cỏ bị giày nát, bốc lên mùi ngai ngái. Nàng hòa vào anh trong cơn mưa rừng bất tận…

* * *

Từng mùa trôi. Hơn năm năm anh chưa trở lại nơi ấy, nơi có mặt hồ xanh biếc giữa thung lũng bạt ngàn lau. Hình bóng Xúng cũng ngày một nhạt nhòa. Công việc cuốn anh đi nhưng đôi khi chợt nhớ, ánh mắt bàng bạc màu mưa của nàng lại hiện lên với nụ cười thoảng nhẹ, thật gần mà cũng thật xa.

Một mùa Xuân nữa lại về. Những ngày cuối năm, anh lại  lên  xe. Và đi, về nơi chốn đó với một niềm thôi thúc khôn cùng, một nơi chốn mà với anh là cả một miền nắng ấm. Đôi khi trong những giấc mơ chợt về, những giọt nắng từ đồi cado len qua hẻm núi sâu hun hút đã để lại trong anh những khoảng trống đầy nỗi nhớ. Trong dư âm đó, gương mặt nàng lại hiện lên với ánh nhìn xa xăm, mộng mị.

Thung lũng hiện ra với những vạt rừng xanh bên con đường đầy đá sắc và gai góc uốn lượn quanh triền đồi. Một cánh chim cô lẻ dập dờn trong mây. Anh đứng trên đỉnh dốc nhìn ngọn núi cao ngất thắm nắng. Một triền đồi trắng xóa hoa mơ. Giữa thung lũng, căn nhà nhỏ hiện ra. Anh khựng lại khi nhìn thấy bên khung cửa vời vợi mây ngàn, những chiếc áo len trẻ con được đan thật khéo đang đong đưa trong nắng. Tiếng cười của một đứa trẻ lanh lảnh cất lên, loang vào màn khói sương bảng lảng. Anh khựng lại. Xúng đã có chồng? Liệu sự xuất hiện của anh có gây trở ngại cho nàng? Anh quay đi, đôi chân như vô thức đi về phía bờ hồ, ngơ ngác giữa những dải nắng nhạt màu.

“Cậu trở lại đó sao?” sau  lưng anh giọng nói trầm đục cất lên. Anh quay lại. Ông cụ vẫn gầy gò trong chiếc áo bạc màu, trên tay vẫn nhành cây xua muỗi “Con Xúng đợi cậu lâu quá!” giọng ông buồn bã. “Xúng đã có chồng rồi sao? Cháu vừa ghé nhà nhưng không vào”. “À… ờ… Thôi về nhà đã!” ông cụ đứng lên đi trước, anh chầm chậm theo sau, lòng không khỏi ngậm ngùi khi nghĩ đến cảnh nhìn thấy Xúng bên chồng.

Tiếng trẻ con reo lên khi cánh cổng tre lịch xịch mở. Một cô bé chừng bốn tuổi lao ra, nhìn thấy người lạ, cô bé khoanh tay chào rồi ôm ông cụ thỏ thẻ chuyện gì không rõ. Anh ngồi xuống chiếc chiếu hoa trải dưới sàn, nhìn những giọt nắng chiều vương trên bức ảnh chụp hai mẹ con treo trên vách. Ông cụ từ trong buồng đi ra trao cho anh chiếc hộp vuông vức được gói cẩn thận “Con Xúng dặn, khi nào cậu trở lại thì trao cho cậu!”.

Anh run run mở hộp ra. Chiếc áo năm xưa của anh được giặt là xếp ngay ngắn. Anh chợt nhớ đêm mưa rừng năm đó, anh đã mặc chiếc áo này… Một tờ giấy gấp tư được đặt bên dưới, nét chữ con gái mềm mại Em tin, sẽ có ngày anh trở lại. Hãy đợi em vào mùa Xuân này. Mùa hoa mơ.

Anh nghe tim mình thắt lại, linh cảm khi bắt gặp dáng ngồi thơ thẩn của con bé bên hiên, đôi mắt to tròn trên gương mặt thơ ngây chăm chú nhìn anh đầy lạ lẫm. Anh kéo con bé vào lòng, khẽ hôn lên mái tóc khét nắng của nó. Như bản năng, con bé se sẽ nép vào lòng anh, đầy thân thương. Tin cậy.

Anh dắt con bé ra bờ hồ, nơi lần đầu anh đã gặp mẹ nó. Bên anh, con bé cứ nắm chặt tay không rời. Chiều hoàng hôn buông xuống thung lũng một áng mây bừng lên lộng lẫy, trên đó một cầu vồng hiện sau mưa. Áng mây quyện vào cầu vồng bỗng chốc hóa thành một trái tim. Rực rỡ.

V.N.G