Chuyện về "Dung cá trích"
Cụm từ “Khởi nghiệp sáng tạo” xuất hiện cách đây cũng chưa lâu (năm 2017). Trên các phương tiện thông tin đại chúng, người ta thường nghe nói về những điển hình, tấm gương về khởi nghiệp mà đa số trong đó là nam giới, thanh niên. Khởi nghiệp không phân biệt tuổi tác hay giới tính, và phụ nữ cũng không phải là ngoại lệ. Họ hoàn toàn có thể thành công trong lĩnh vực này, thậm chí không thua kém gì nam giới. Câu chuyện về Võ Thị Hạnh Dung, “cô chủ nhỏ” của HTX Xanh 43Foods, là một minh chứng rõ ràng cho điều đó. Khởi nghiệp của cô bắt đầu từ một niềm đam mê đặc biệt từ con cá trích.
Trong sự kiện Văn hóa ẩm thực “Mặn mà Đà Nẵng” tháng 4 năm 2024, cô gái trẻ Võ Thị Hạnh Dung đã có một tham luận rất cuốn hút tại buổi hội thảo. Với phong cách trình bày tự tin và đầy nhiệt huyết, Hạnh Dung đã khiến người nghe cảm nhận rõ ràng niềm đam mê và sự tâm huyết của mình đối với một đề tài mới mẻ: “Con đường khởi nghiệp” với con cá trích của mình. Đây là một loại cá biển khá quen thuộc với nhiều chị em nội trợ, nhưng qua cách trình bày dễ hiểu và rất thực tế của Hạnh Dung, mọi người không chỉ hiểu rõ hơn về giá trị dinh dưỡng của cá trích mà còn cảm nhận được tâm huyết của người phụ nữ đã “nâng tầm” loài cá nhỏ bé này. Cô cũng chia sẻ về 43Foods, cơ sở sản xuất mang đậm dấu ấn Đà Nẵng, nơi đang giúp cộng đồng khai thác và phát huy giá trị của cá trích một cách bền vững.
Câu chuyện khởi nghiệp của Hạnh Dung được cô kể lại một cách tự nhiên và lôi cuốn bởi sự “đắm đuối” về con cá trích. Hạnh Dung bộc bạch, bản thân mình đã có nhiều năm gắn bó với vùng biển Nam Ô, nơi vốn là một làng cổ có truyền thống về nghề đánh bắt hải sản và làm mắm gia truyền. Chính tình yêu với mảnh đất này đã thôi thúc cô lựa chọn khởi nghiệp từ con cá trích, một sản phẩm đặc trưng của vùng biển nơi cô sinh ra.
Ý tưởng khởi nghiệp từ con cá trích bắt nguồn từ việc chứng kiến ngư dân đánh bắt cá trích rất vất vả nhưng phải bán rẻ cho các xe thu mua cá phế thải làm thức ăn chăn nuôi, mặc dù cá trích còn rất tươi, trong khi qua tìm hiểu, cô biết rằng hàm lượng dinh dưỡng của cá trích cực kỳ cao và tốt cho sức khỏe nhưng thật “bất công” khi nó phải chịu chung số phận với các loại cá phế thải khác chỉ vì lý do cá trích nhiều xương khó sử dụng, ít người mua. Đến mùa, cá trích theo đàn kéo về vùng biển Nam Ô rất nhiều nhưng người dân cũng không mặn mà với chuyện ra khơi vì cá thu mua quá thấp, không đủ chi phí đánh bắt. Với nguy cơ bỏ biển, làng nghề mai một vì thế hệ cha ông tuổi đã cao, còn lớp trẻ sau này thì không tha thiết với nghề bởi thu nhập quá thấp, không đủ trang trải cho cuộc sống, lại thêm dịch Covid-19 càng khiến nền kinh tế thêm khó khăn, các nhà máy, xí nghiệp đóng cửa, khiến nhiều phụ nữ ở Nam Ô thất nghiệp. Quá trình đô thị hóa cũng khiến đất nông nghiệp bị chuyển đổi mục đích, người dân không còn đất để canh tác. Chứng kiến tất cả những khó khăn ấy, Hạnh Dung mong muốn phát triển bản thân để có thể đóng góp vào sự phát triển của quê hương, đặc biệt là hỗ trợ phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn. Cô mong muốn tạo ra kế sinh nhai cho những người phụ nữ ở quê mình và cả ngư dân tại đây, qua đó giúp cải thiện cuộc sống và phát triển cộng đồng bền vững.
Với lợi thế là “dân ngành y”, đã học qua về dinh dưỡng tại Trường Cao đẳng Bách khoa, Hạnh Dung đã tìm hiểu rất nhiều về con cá trích, qua đó biết được loài cá này giàu Omega3, giàu DHA tốt cho sự phát triển não bộ, hỗ trợ tăng cường trí óc và hệ thần kinh. Ngoài ra nó còn giàu Protein và Vitamin D giúp phát triển cơ bắp, hấp thụ canxi, giữ cho răng và xương khỏe mạnh... Bên cạnh đó, là người mẹ của hai đứa con, cô đã nghiên cứu rất nhiều món ăn liên quan đến cá trích để con mình có thể sử dụng, rồi chia sẻ những món đó cho bạn bè và người thân của mình cùng dùng, kết quả là nhận được hiệu ứng rất tốt về sản phẩm...
Sau quá trình tìm hiểu, nghiên cứu và kiểm chứng qua thực tế, Hạnh Dung đã nảy ra ý tưởng, sẽ phát triển những sản phẩm về con cá trích để vừa góp phần giúp ngư dân quê mình có đầu ra cho sản phẩm đánh bắt, tạo công ăn việc làm cho phụ nữ, đồng thời lan tỏa những sản phẩm chất lượng của cá trích đến các mẹ có con nhỏ như mình và nhiều khách hàng khác. Mục tiêu chung là phát triển mô hình khởi nghiệp sáng tạo từ cá trích, thúc đẩy phụ nữ tham gia vào lĩnh vực khởi nghiệp và bảo vệ môi trường. Mục tiêu cụ thể là chế biến và sản xuất các sản phẩm chất lượng từ cá trích, giúp nâng cao giá trị gia tăng cho ngành chế biến thủy sản địa phương, tạo ra công việc cho cộng đồng và giảm lượng phát thải từ ngành công nghiệp thủy sản...
Dự án khởi nghiệp “Nâng tầm giá trị cho cá trích Việt Nam - Giải pháp mô hình kinh doanh bền vững” của Võ Thị Hạnh Dung đã tạo ra các sản phẩm mới, lần đầu tiên xuất hiện trên thị trường Đà Nẵng như: Chà bông cá trích, hạt nêm cá trích, nước mắm cá trích, gỏi cá trích đóng gói, cá trích ngâm dầu... Sản phẩm tạo được độ tin cậy cao về chất lượng cũng như về an toàn vệ sinh thực phẩm, làm người tiêu dùng yên tâm do sử dụng công nghệ tiên tiến để chế biến cá trích một cách hiệu quả và bền vững như dùng máy sấy cá thay cho rang củi bằng tay; dùng công nghệ nuôi cấy vi sinh để thay thế cho cách ủ muối truyền thống, giúp cá nhanh phân hủy mà không gây mùi hôi ảnh hưởng đến cộng đồng; tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu để phế phẩm của sản phẩm này là nguyên liệu đầu vào cho sản phẩm khác như chà bông cá trích chỉ lấy thịt nơi lưng cá, phần thịt còn lại và xương cá được tận dụng làm hạt nêm và các phần còn lại dùng để làm nước mắm... Ngoài ra, sản phẩm của dự án có thể đi kèm với ứng dụng di động để theo dõi nguồn gốc và chất lượng, đào tạo cho người tiêu dùng về giá trị của sản phẩm xanh…
Bằng những nỗ lực, cố gắng không ngừng nghỉ, cùng với tư duy sáng tạo, ý chí vươn lên không ngừng của mình, “cô chủ nhỏ” Võ Thị Hạnh Dung cùng với những sản phẩm từ cá trích của 43Foods đã được ghi nhận với Giải nhì cuộc thi “Ý tưởng khởi nghiệp cấp quận năm 2023” do Hội Liên hiệp Phụ nữ quận Liên Chiểu trao năm 2023. Và tại Hội thi “Ý tưởng phụ nữ khởi nghiệp sáng tạo năm 2024” do Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố tổ chức, dự án “Nâng tầm cá trích Việt Nam” của Hạnh Dung được đại diện cho Hội Liên hiệp Phụ nữ quận Liên Chiểu tham gia hội thi và vượt qua 9 thí sinh của các quận, huyện, dự án đã được trao tặng giải Nhất thành phố.
Chưa dừng lại ở đó, dự án “Nâng tầm giá trị cho cá trích Việt Nam - Giải pháp mô hình kinh doanh bền vững” của Hạnh Dung đã được Ban Tổ chức Trung ương chọn tham gia chung kết tại Cuộc thi Phụ nữ khởi nghiệp cấp vùng khu vực miền Trung năm 2024 và vinh dự đoạt Giải 3. Đồng thời, dự án tiếp tục được chọn tham gia cuộc thi Chung kết cấp toàn quốc tổ chức tại Hà Nội từ ngày 10 đến 12 tháng 10 năm 2024. Và tại Hội thi này, dự án của Hạnh Dung đã xuất sắc đoạt giải Nhì. Đây cũng là một trong 40 dự án được vào vòng chung kết toàn quốc Cuộc thi Phụ nữ khởi nghiệp năm 2024.
Có một chi tiết là, nếu chỉ nhìn vào những kết quả đạt được tại những cuộc thi từ cấp quận đến cấp toàn quốc cũng như qua những sản phẩm của 43Foods tại các hội chợ, hoặc trên thị trường Đà Nẵng và một số tỉnh, thành bạn thì chưa thể thấy hết được sự cố gắng, nỗ lực vươn lên của cô gái sinh năm 1991 này. Sự “nâng cấp” về thành tích này còn xuất phát từ nội lực, sự chịu thương chịu khó, tìm tòi sáng tạo không ngừng nghỉ của Hạnh Dung. Chắc ít có ai biết, để tham gia cuộc thi cấp vùng, cấp toàn quốc, ngoài sự hỗ trợ, động viên của Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp, gia đình, thì tất cả các công việc từ chuẩn bị bài thuyết trình đến sắp xếp gian hàng trưng bày sản phẩm tại các hội thi, lấy mẫu gửi đi kiểm nghiệm..., đều do Dung “tự lực cánh sinh”, nhất là tại các cuộc thi xa như như tại Quảng Ngãi (Chung kết khu vực miền Trung, Hà Nội (Chung kết toàn quốc), Dung một mình “thân gái dặm trường” lo từ A đến Z để cuối cùng thu hái quả ngọt là những giải thưởng có giá trị.
Biệt danh “Dung cá trích” giờ đây đã được nhiều người không những ở Đà Nẵng mà các tỉnh thành đều biết đến. Từ một dự án khởi nghiệp với con cá trích, trong thời gian tới, mong muốn của Võ Thị Hạnh Dung là hướng đến mục tiêu mang tầm vỹ mô hơn là phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, đồng thời nhấn mạnh vai trò và quyền lợi của phụ nữ trong xã hội hiện nay. Thông qua việc khuyến khích sự tham gia và phát triển của phụ nữ trong lĩnh vực khởi nghiệp và sáng tạo xanh, góp phần vào sự phát triển toàn diện của giới, tăng cường khả năng lãnh đạo và quyền kinh tế của phụ nữ, góp phần vào mục tiêu “Bình đẳng giới và Sáng tạo xanh”.
D.H
