Dấu xưa Cẩm Hà
Làng quê Cẩm Hà
Chuyện hồi tôi còn nhỏ. Chừng đâu sắp đến mùa hè năm 1973, sau khi mẹ qua đời, tôi từ Mỹ Khê về Cẩm Hà ở với dì Hai. Quê hương bom đạn tơi bời, giặc mở những đợt tấn công càn quét, giết người, đốt phá nhà cửa, cày xới xóm làng. Dì Hai từ làng Hà My, Điện Dương chạy giặc tản cư vào trú ở Cẩm Hà, trên đoạn đường Lai Nghi đi Hội An. Nhà dì ở phía sau chùa Cẩm Hà một đoạn khá dài, nằm sâu trong con đường đất đỏ ngoằn nghèo, mùa nắng phủ đầy bụi, mùa mưa bùn đất nhão nhẹt.
Hằng ngày, dì Hai bán rau hành ở chợ Hội An dưới con mắt dò la, theo dõi của cảnh sát quận Hiếu Nhơn, vì có chồng và con trai theo Cộng sản. Dì Hai cho tôi đi lớp vỡ lòng ở trường tư thục gần nhà. Tôi nhớ là trường nằm trên gò đất trong con hẻm nhỏ, gần mấy cái lò gạch nồng nàn mùi đất sét. Sau đó, dì cho tôi đi học tiểu học. Năm ấy, tôi theo học lớp 2, lớp 3 ở Trường Cộng đồng Cẩm Hà, Hội An (Bây giờ là trường Bùi Chát, Hội An). Ngôi trường nằm bên sông, nhìn về phía bên sông Nam Diêu bát ngát xanh những hàng tre rũ bóng, rì rào trong gió.
Một buổi sáng trời trong xanh, nắng đẹp, mát mẻ. Chắc là gần đến hè thì phải. Tiếng trống trường vang lên 3 hồi cho học sinh ra chơi. Tôi ùa ra theo đám bạn và đứng dưới gốc cây gòn cao to, cành lá xanh um nằm giữa sân trường. Mùa năm ấy, cây gòn trái nhiều vô kể. Những trái gòn, từng chùm dài thượt treo lủng lẳng trên cao. Trời chớm hè trong xanh, nắng tỏa khắp sân trường. Gió từ phía sông thổi về mát rượi.
Không rõ lúc đó tôi đang ăn kem hay bánh mì? Lâu lắm rồi không nhớ. Bỗng một tiếng động thật mạnh, long óc, tối tăm mặt mũi. Cục đá bằng nắm tay của bạn nào đó ấy nghịch đôi lên để hái trái gòn. Không ngờ cục đá vô tình rơi trúng đầu tôi, ngay giữa trán. Máu chảy từng giọt xuống trước ngực, đỏ lòm chiếc áo trắng, tôi chóng mặt, ngất đi không còn hay biết gì cả. May mắn là não không hề hấn chi. Bây chừ, mỗi lần cắt tóc, mấy thợ cắt tóc hay hỏi tôi về cái lõm màu trắng, nằm giữa trán, mềm nhũn, trông thật lạ mắt. Đã mấy chục năm trôi qua, cây bông gòn nơi sân Trường Cộng đồng Cẩm Hà, Hội An năm xưa vẫn xanh nguyên trong ký ức ngây ngô của tôi. Cây bông gòn ngày ấy trở thành nỗi hoài nhớ, thao thức mãi trong tôi.
Cẩm Hà giờ đã chia thành 2 xã, phường. Xã Cẩm Hà và phường Thanh Hà. Bây chừ nơi đây là khối phố An Bang, phường Thanh Hà, Hội An. Nơi có chùa xưa tên Cẩm Hà, bây giờ là chùa Minh Giác. Nơi có trường cộng đồng Cẩm Hà, bây giờ là Trường Tiểu học Bùi Chát. Nhớ là nhìn qua bên kia Nam Diêu có cây cầu bê tông bị đứt gãy chỉ còn một đoạn ngắn chỏng chơ bên sông. Nam Diêu ngày ấy kĩu cà kĩu kịt bóng tre xanh ngát. Lao xao những buổi chiều lên. Những trưa hè ngọt ngào gió thổi. Nhớ trận lụt kinh hoàng năm ấy, nước cuồn cuộn đỏ ngầu tràn qua đường. Chảy xiết.
Bóng dáng cây gòn tỏa mát sân trường đâu rồi tìm hoài không thấy nữa. Thay vào đó là những cây bàng xanh um tỏa bóng xào xạc lá nơi sân trường. Thời gian như thoi đưa.
Về Cẩm Hà để tìm lại dấu xưa. Để nghe ký ức những tháng ngày thơ dại chợt ùa về. Đi qua bao thời gian, bao đổi thay được mất của đời người, đi qua mùa màng cây trái ngọt bùi, Cẩm Hà, vẫn đọng lại trong tôi những kỷ niệm thời con nít xa xôi! Hơn 50 năm đã trôi qua, thời gian chất chồng bao nỗi nhớ.
H.D
