Văn học Đà Nẵng 2017: Không ngừng nỗ lực hướng đến bạn đọc - Trần Trung Sáng
Theo công bố của Hội đồng nghệ thuật Hội Nhà văn TP Đà Nẵng, kết quả các tác phẩm tham gia Giải văn học Đà Nẵng 2017 được xét thưởng bao gồm: Chó hoang (truyện dài Bùi Tự Lực), Kéo co mùa xuân (thơ Nguyễn Kim Huy), Những cuộc hẹn bên lề (tập truyện Trần Trung Sáng), Trầm (truyện ký Phạm Phát). Trong đó, ngoài các tác phẩm nhận tặng thưởng Hội Nhà văn TP Đà Nẵng, tác phẩm Chó hoang của Bùi Tự Lực được đề xuất chuyển hồ sơ lên Hội đồng xét tặng giải thưởng của Liên hiệp hội.
Trong số những tác phẩm tham gia xét Giải năm nay, về mảng tiểu thuyết, nhà văn Đỗ Xuân Đồng - một trong những tác giả văn xuôi, thường xuyên gắn bó với đề tài chiến tranh cách mạng, tiếp tục với tác phẩm Mẹ và con (Nxb Đà Nẵng). Đây là tập tiểu thuyết có nội dung xoay quanh câu chuyện của hai mẹ con: Cô Nhiên - một nữ Thanh niên xung phong thời chiến tranh chống Mỹ và con trai Thiên Thạch - được sinh ra ngay sau cuộc chiến, kết quả của “mối tình vụng trộm” giữa cô Nhiên với chàng kỹ sư cầu đường (là học sinh miền Nam trên đất Bắc) vào làm công tác phóng tuyến, mở đường, sửa chữa cầu đường trên đường Trường Sơn một thời đạn bom vô cùng khốc liệt. Bằng lối kể chuyện mộc mạc, đa chiều, đan xen quá khứ, hiện tại với nhiều tình tiết thương tâm có thực trong đời sống, tác giả đã tạo được sự sinh động và xúc cảm cho người đọc.
Về thơ, Nguyễn Kim Huy góp mặt với tuyển tập Kéo co với mùa xuân (Nxb Đà Nẵng). Tác phẩm gồm hơn 60 bài thơ chọn lọc. Kéo co với mùa xuân trước hết là một tuyển tập thơ có chủ đề đậm nét về mùa xuân, thể hiện qua các bài: Mùa xuân, Có thể mùa xuân, Sợi xuân, Ngày xuân, Nét xuân, Ngược chiều với mùa xuân, Trần tình với mùa xuân... Thế nhưng, mùa xuân nơi đây, chỉ là một biểu tượng, một nỗi ám ảnh với tác giả. So với các tập thơ trước (“Thơ từ yên lặng” và Nỗi lan tỏa của ngày”), Nguyễn Kim Huy đã đi thêm một chặng dài với thơ. Và giờ đây, khi những suy niệm siêu hình tạm lui bước thì anh lại đứng trước niềm xao xuyến khác. Biểu tượng mùa xuân, trong khi đang kéo co, là một cách nói thơ, thể hiện những nỗ lực của tác giả không ngừng tìm tòi sáng tạo, để vượt qua lối mòn và vượt qua chính mình.
Nhà nghiên cứu Hoàng Hương Việt, quá trình sáng tác đã để lại nhiều tác phẩm giá trị, lần này với tập tản văn Quê nhà ngày tháng cũ (Nxb Văn học), gồm 18 bài viết, là một phần ký và kỷ niệm của tác giả gắn bó cùng quê hương Đất Quảng. Trong lời đề từ, tác giả viết: “Quê nhà ngày tháng cũ có tất cả. Một nét đằm sâu của lịch sử. Một cung bậc vàng son của văn hóa. Một tính cách của nhân vật tỏa sáng. Một bút pháp tài hoa qua nghệ thuật thơ ca, nhạc họa. Một áng văn bất hủ tự tại. Một vẻ đẹp thức tỉnh của tạo hóa huyền nhiệm...”. Tác phẩm được đánh giá có nhiều nỗ lực phát hiện đóng góp thêm những điều mới mẻ về đất và người Quảng Nam - Đà Nẵng.
Nhà văn Phạm Phát với tập truyện ký Trầm (Nxb Hội nhà văn), gồm 22 câu chuyện viết về cuộc đời của những con người xung quanh tác giả gắn với những thăng trầm không thể xóa nhòa của dân tộc. Qua lăng kính của Phạm Phát, những con người bước ra khỏi cuộc chiến của đất nước, với những vết thương còn chưa lành hẳn, nhưng khi gấp tập truyện lại, thấy phảng phất đâu đó tình yêu thương con người. Tập sách được thể hiện qua cách hành văn trong sáng, giản dị, nhưng khá xúc động, giúp cho người đọc có thêm cái nhìn nhân văn về người, về sự việc.
Những cuộc hẹn bên lề, tập truyện Trần Trung Sáng (Nxb Hội Nhà văn), gồm 17 truyện ngắn được sáng tác ở nhiều giai đoạn khác nhau. Tuyển tập này có thể coi là những “đứa con tinh thần” mà tác giả tâm đắc nhất. Trần Trung Sáng viết nhiều về những ký ức tuổi thơ, về những chuyện tình, về những kỷ niệm, những nhân vật... nếu tách ra từng bài lẻ, nó như một tản văn. Tác giả thường chọn cái kết không có hậu, nên để lại nỗi thương cảm, day dứt, luyến nhớ, đặc biệt, dễ làm cho người ta tương tư vì phần hoài cổ vẫn đậm sâu hơn phần phản ảnh thế sự hiện đại. Bởi nó thật, nhiều truyện có bóng dáng của cuộc đời gần gũi. Kết cấu, kỹ thuật coi trọng “thi tình” hơn “thi pháp”-mộc mạc, dung dị. Chuyện Ngọ xưa là tiêu biểu.
Chó hoang, truyện dài Bùi Tự Lực (Nxb Kim Đồng) là tác phẩm dành cho thiếu nhi, gồm 14 chương, được in trên giấy tốt, bìa sách và minh họa trình bày đẹp, ấn tượng. Có thể nói, đây một thành công mới của nhà văn Bùi Tự Lực. Nhân vật chính trong Chó hoang là con Vằn, sống lẩn quất tại một bãi cỏ hoang ở một khu dân cư mới. Bằng sự chịu khó quan sát trong nhiều năm về những chú chó hoang, trong từng chương sách của mình, Bùi Tự Lực đã có những nét khắc tinh tế về tính cách của con Vằn, vừa yêu thương con người lại vừa sợ con người, vừa muốn quấn quýt bên con người, lại vừa phải trốn chạy con người. Lý do khiến Vằn như vậy và đi hoang là một câu chuyện vô cùng bí ẩn bởi vì “ nó vẫn sợ thế giới loài người. Vẫy nó không đến. Níu kéo nó buông tay. Mở lòng bao dung nó hoài nghi soi xét... Đôi bờ ngăn cách giữa con Vằn với người còn khá xa". Giá như con Vằn được sống trong một thế giới yêu thương hơn, không bị ông tiến sĩ nọ đánh trối sống trối chết, thì chắc chắn Vằn không phải sống đời chó hoang, không phải cứu người, báo ân rồi lại chạy trốn... con người. Đó chính là lời gửi gắm sâu sắc nhất của tác giả đến với độc giả nhỏ tuổi. Hãy yêu thương con người, yêu thương loài vật, bởi khi sống có tình yêu thương chúng ta mới hạnh phúc.
Viết trong ngày mưa, tạp bút của Mai Hữu Phước (Nxb Hội Nhà văn), với hơn 50 bài viết bao gồm nhiều đề tài gần gũi trong cuộc sống, từ những người thân trong gia đình đến những nhân vật nổi tiếng hoặc mang tính cách đặc biệt, và các câu chuyện về ẩm thực, sức khỏe, bóng đá, âm nhạc, thơ ca... Qua tác phẩm này, tác giả chia sẻ: “Một chút nhớ, một chút thương, một chút yêu và một chút buồn... cũng đủ để viết lên một điều gì đó cho nhau và cho cuộc đời này”.
Đánh giá kết quả Giải văn học Đà Nẵng năm 2017, nhà thơ Nguyễn Nho Khiêm, Chủ tịch Hội Nhà văn TP Đà Nẵng cho biết, so với các năm trước, số lượng tác phẩm tham gia xét Giải năm nay lại tập trung nhiều về mảng văn xuôi, thơ chỉ có duy nhất một tập. Hầu hết, mỗi tác phẩm tuy thể loại có khác nhau, nhưng đều được các tác giả tập hợp, tuyển chọn rất công phu, nên chất lượng khá đồng đều. Bên cạnh đó, một số tác phẩm ra mắt năm nay đã có các hình thức giới thiệu quảng bá, tiếp cận công chúng khá mới mẻ, góp phần tạo nên không khí văn học sôi động lâu nay vốn bị xem còn trầm lắng tại Đà Nẵng.
T.T.S
