Chuyện từ cơn bão Yagi
Ảnh Lũ lụt ở Thái Nguyên
Anh bạn tôi vừa gửi qua facebook cho tôi bức ảnh quê ở Thái Nguyên sau cơn bão Yagi cuồng nộ là trận đại hồng thủy, hơn 60 năm qua chưa từng có. Làng quê anh bên sông Cầu chìm nghỉm trong nước lũ, xóm làng chỉ còn những nóc nhà, nhà cao tầng ngập lút tầng 1 đang đến tầng 2. Nhìn bức ảnh này cũng như bao bức ảnh khác ở Quảng Ninh, Hà Giang, Lào cai, Yên Bái… quá đau thương.
Chỉ biết nhắn lại trên facebook những lời chia sẻ cùng bạn trong bão giông lụt lội. Chỉ biết cầu trời để mọi gia đình được bình an. Sau cảnh lụt lội là bức ảnh, anh nói vợ anh đang đi chơi ở Đức tiệc tùng liên hoan gửi về. Xem ảnh anh gửi chẳng dám khen. Anh nói nhà anh chỉ có ba người lớn và sắp nhỏ con anh. Bố anh đã cao tuổi, trong gia đình ông là người có tiếng nói quan trọng nhất. Kể từ khi mẹ anh qua đời (chưa đoạn tang), bố anh còn thay cả mẹ anh làm tổng quản ma ma. Thế mà bão lũ lần này, bố anh cũng bó tay, vì chưa bao giờ nghĩ tới. Ông chả có sáng kiến nào, cũng chả dám làm gì. Lúc này mới thấy vị thế của anh với gia đình và làng xóm. Vợ anh thì đi chơi ở xứ Tây. Những lúc khó khăn người ta có vợ có chồng cùng gồng gánh, nghĩ tới vợ anh cũng thấy giận hơn thương. Đã nói là hủy vé hoặc đổi vé bão gió thế này đi đâu? Vợ anh đã mua vé máy bay không đổi, không hoãn được, nên tiếc tiền phải đi. Không biết bên ấy vui vẻ gì có nhớ tới chồng con làng xóm ngày bão lũ hay không? Trách vợ chả được, bạn tôi than thân, bây giờ trăm sự đổ lên đầu anh, nào lo chuyện bố già, lại thêm đàn con nhỏ. Việc nhà chưa xong lại phải lo chuyện làng chuyện xóm vì anh là trưởng thôn mà. Ấy là chuyện riêng của anh bạn tôi ngày bão lũ.
- Chuyện tình, chuyện nghĩa, của nhân dân ta với truyền thống tương thân, tương ái, lá lành đùm lá rách, cùng vượt qua bão lũ thiên tai. Lạy trời cả mấy chục năm qua miền Bắc chưa có bão to lũ lớn như thế này, nên không biết có chủ quan không? Ai ngờ thiệt hại to lớn quá. Hết bão lốc sập nhà, lại đến lũ cuốn, sạt lở đất vùi lấp nhà dân, lũ làm sập cầu, gây thảm họa lớn… Thật xót xa cho đồng bào ta qua bão giông, đại họa kéo theo lũ lớn đại hồng thủy, trước cơn cuồng nộ của thiên nhiên. Trong gian nan, xuất hiện những tấm lòng nghĩa cử nhiều gia đình đã tự nguyện giúp đồng bào có chỗ trú ẩn an toàn trong giông bão. Những thùng mì tôm, những chai nước lọc, được chuyền tay gửi đến đồng bào lúc khó khăn. Không ít người từ các vùng quê miền Trung, miền Bắc đã đưa ô tô, tàu thuyền, đến giúp đồng bào vùng lũ đi lánh nạn. Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ ngành, nhất là lực lượng quân đội, đã về các địa phương, động viên, chia sẻ khó khăn với nhân dân. Mặt trận Tổ quốc đã kêu gọi nhân dân ủng hộ cho đồng bào vùng lũ lụt. GS.TS Lê Ngọc Thạch ở TP. Hồ Chí Minh đã ủng hộ các tỉnh vùng lũ lụt 1 tỷ đồng tiền tiết kiệm của cá nhân mình. Ca sĩ Hà Anh Tuấn cũng ủng hộ 1 tỷ đồng cho đồng bào vùng lũ lụt…
- Nhân vụ sập cầu Phong Châu trên sông Hồng, lại nghĩ đến cây cầu già Long Biên đã 122 tuổi. Hẳn là do người Pháp khảo sát, thiết kế và thi công đã được xếp vào công trình vĩnh cửu. Cầu cũng đã xuống cấp, theo thời gian, nhưng không chịu bởi tác động do con người gây ra những lỗi kỹ thuật khảo sát và thi công. Cầu Phong Châu bị sập trong ngày bão giông, ấy là họa chồng lên họa, thật xót xa. Để xảy ra họa này cũng tại anh tại ả, tại cả trăm đường.
- Phải xem lại lỗi do con người, khảo sát, thiết kế thi công? Lỗi này không thuộc nhân dân thuộc về ngành Giao thông vận tải.
- Khi cầu đã xuống cấp hư hỏng, không sửa chữa kịp thời vì thiếu ngân sách hay chủ quan. Lỗi này không thuộc về nhân dân.
- Cầu đã cảnh báo xe 18 tấn mới được đi qua, nhưng thông tin đã tìm ra thủ phạm lúc cầu gãy có 2 xe ben, xe gấu trọng tải nặng cùng qua cầu, gây quá tải. Lỗi này là do ý thức của người tham gia giao thông.
- Khu vực trên dưới hạ lưu cầu Phong Châu, nạn cát tặc hoành hành nhiều năm gây sạt ở làng bãi ven sông. Việc hút cát ở lòng sông dẫn đến hậu quả về mùa khô lộ ra mố cầu sói lở. Thế nên nước lũ lớn thế này mố trụ cầu còn gì mà trụ bám chả theo nước cuốn trôi. Lỗi này tại cát tặc và chính quyền địa phương.
- Hình ảnh những chiếc tàu hút vô chủ từ phía Trung Quốc trôi theo lũ trên sông Hồng đã được lực lượng quân đội giải áp vào bờ, tránh hiểm họa đâm vào cầu ở Lào Cai. Lại thêm hình ảnh 2 tàu hút cát vô chủ cuốn trôi theo dòng nước lũ đâm vào cầu Tô Mậu mới (huyện Lục Yên), Yên Bái, trên sông Chảy… Nhân chuyện này, nhớ lại vụ một tàu chở hàng khổng lồ đâm trúng cầu Francis Scott Key ở thành phố Baltimore, bang Maryland nước Mỹ ngày 26/3/2024, khiến nhiều người mất tích, đồng thời ảnh hưởng lớn tới kinh tế xã hội. Nước Mỹ đã khởi tố vụ án đối với công ty khảo sát thiết kế và thi công cây cầu này. Vậy là an nguy của những cây cầu ở Việt Nam tính sao khi mùa mưa lũ? Phải chăng chúng ta chưa có phương án có những đội tàu cứu hộ trực trước thượng nguồn những cây cầu để giải cứu những con tàu bị nước lũ cuốn trôi có thể đâm gãy cầu?
- Những hiểm họa sập lở vùi cả xóm làng. Hàng năm ở các tỉnh miền núi phía Bắc và miền Trung đôi khi sau mưa lũ vẫn xảy ra những vụ sạt lở kinh hoàng. Còn nhớ vụ sạt lở nghiêm trọng trên địa bàn huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam. Chiều tối ngày 28/10/2020 tại thôn 1, xã Trà Leng và thôn 1, xã Trà Vân xảy ra một vụ sạt khiến hơn 50 người dân thiệt mạng và mất tích.
Đợt mưa lớn sau hoàn lưu cơn bão Yagi đã gây thảm họa lớn về sạt lở tại tỉnh Yên Bái và Lào Cai.
Qua hiện tượng lũ ống, lũ quét, gây thiệt hại kinh hoàng cướp đi hàng chục sinh mạng của người dân, chôn lấp hủy diệt cả bản cả làng. Dường như chính quyền các địa phương chưa có những kịch bản, phương án chủ động để phòng tránh hạn chế thiệt hại không nên để thụ động mới khắc phục hậu quả.
N.T.H
