Miên man giữa màu lau - Nguyễn Thành Giang
Mưa, và cả nắng của những ngày mùa đông cũng không làm phai đi màu trắng của những bãi bờ bát ngát hoa lau nơi tôi qua. Mùa hoa lau đã rộ. Rộ từ đôi bờ những con sông dài oằn mình uốn quanh qua bao ghềnh đá bụi bờ rồi hòa vào biển lớn. Rộ trên những cánh đồng quê mênh mông gió trời. Và rộ trên cả những vách núi cheo leo quanh năm sương phủ bốn bề. Tôi đi ngược miền lau trắng.
Lau đồng bằng hiền hòa, vẫy những bông trắng mong manh nghiêng theo chiều gió lượn. Ấy là những triền lau dọc theo đường Hoàng Sa của thành phố Đà Nẵng. Một bên là lau trắng chạy dài hàng vài cây số. Một bên là biển nước mênh mông ngoài kia sóng vỗ dập duềnh. Tôi men theo triền lau ấy khi một trưa ngày ít nắng, những cặp tình nhân hay vợ chồng sắp cưới gì đấy cũng về đây chụp ảnh. Họ ôm nhau, hôn nhau giữa màu trắng thanh khiết của hoa lau trên vùng đất này. Niềm vui của người hòa với vẻ duyên của hoa lau trắng càng tôn thêm nét đẹp hài hòa. Phất phơ mình trước gió, những ngọn cờ lau trắng làm lòng tôi thấy yên tâm hơn, yên bình hơn đến lạ.
Rồi đi ngược một chút lên theo miền lau, ấy là những bờ sông của thành phố Tam Kỳ nơi tôi đang sống. Con sông hiền hòa đã bao đời nay nuôi dưỡng và gắn kết những con người nơi đây lại với nhau thành một khối. Phố giờ đã lấn ra sát mép sông với những nhà hàng, quán nhậu tưng bừng từ chiều đến đêm. Hoa lau cũng vì thế mà hiếm đi. Nhưng không phải vì thế mà hiếm. Có những đoạn sông, đôi bờ lau vẫn còn rậm rạp vẹn nguyên. Màu hoa trắng vẫn hút hồn tôi và những người dân phố thị trong một chiều hoàng hôn dần buông xuống. Lau kiêu hãnh hơn khi khoe sắc trên bãi bồi giữa lòng sông. Những người con gái chèo ghe qua miền sông đầy hoa lau trong chiều chạng vạng khiến lòng tôi cũng xốn xang theo. Muộn mà vẫn chưa muốn dời chân. Bởi màn đêm chạm vào màu trắng của hoa lau càng làm đẹp thêm cho màu trắng huyền ảo lắc lư theo từng cơn gió. Say hoa lau, rồi lại say người...
Lau ngút ngàn, uy phong và có sắc thái riêng hơn thường ở núi rừng. Đôi chân tôi vẫn ngược miền lau trắng, mắt dõi theo từng chút trắng phất phơ trên sườn núi ngay từ lúc ở còn rất xa. Hoa lau treo mình trên đỉnh đèo Hải Vân thì ngút ngát một phần mây ngàn dường như hút vào đó. Vào một buổi sáng sớm, vượt đèo bằng xe máy, khi sương và mây đã cuộn vào trong từng chút nhỏ của bông lau trắng, lòng chợt thấy một niềm vui rất khó tả. Tầm hoa lau càng gần tầm mắt càng làm cho con người cảm thấy sảng khoái, dễ chịu hơn. Cảm giác muốn chinh phục thiên nhiên, và chinh phục chính con người mình lại dâng trào...
Cũng là núi rừng, nhưng lau mọc theo sườn núi, theo bờ sông Tranh chạy theo các huyện Hiệp Đức, Tiên Phước, Bắc Trà My, Nam Trà My lại có vẻ khô cằn, giận dữ theo mùa. Ngọn lau không thể mềm dịu êm ái như đồng bằng, cũng không thể uy phong như trên ngọn đèo Hải Vân Quan. Sông Tranh sủi bọt đục ngầu giận dữ thì bên triền núi, những bông lau cũng va quật vào nhau, xác xơ theo gió ngàn bay. Cũng trắng đó thôi, cũng lau ấy thôi nhưng dường như thiếu sức sống, dường như làm con người cảm thấy bất an nhiều hơn là yên bình, muốn dời chân đi nhiều hơn là hứng thú. Lau mọc dày trên những hố mà vàng tặc mới đào bới. Lau chênh vênh sát mặt nước ở những chỗ bờ sông sụt lún sâu vào trong. Lau như chung thân phận với dòng sông cũng như với nỗi lo của con người vùng đất này.
Tuổi thơ tôi chưa một lần cầm đến được bông lau trong một buổi chơi trò đánh trận giả. Nhưng trong đầu, câu chuyện kể về những vị anh hùng cứu quốc thời thơ trẻ cũng cùng lũ mục đồng chơi trò cờ lau đánh trận vẫn luôn ám ảnh mãi. Bởi thế, lớn lên, trên mỗi bước đường lang bạt, dấu chân tôi lại thường dừng lại ở những triền lau, ở những mùa lau. Và, kỳ duyên sao, tôi lại thường đi ngược theo miền lau ấy. Từ đồng bằng, băng rừng đi về phía đèo cao núi sâu.
Gió đã thổi những ngọn cờ lau khắp những miền tôi qua. Lau yên bình có, lau uy nghi có, lau khắc khổ có. Như thân phận người mà thôi. Thương lau, tìm lau và cũng là thương mình, tìm lại về với bản thể chính mình....
N.T.G
