Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở mặt trận Điện Biên 70 năm trước

Lán ở và làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ.

70 năm trước - Giáp Ngọ 1954, Đại tướng Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp trực tiếp chỉ huy mặt trận Điện Biên Phủ. Tình cảm sâu sắc đối với cán bộ, chiến sĩ và những lời căn dặn ân tình của ông trong dịp đầu năm ấy là một trong những yếu tố quan trọng góp phần làm nên chiến thắng "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu" - 7/5/1954.           

Nhân dịp năm mới Giáp Ngọ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến thăm bộ đội pháo binh và bộ đội pháo cao xạ, ngợi khen thành tích "đã làm tròn nhiệm vụ hành quân ra mặt trận; làm tròn nhiệm vụ chuyển pháo vào trận địa, chuyển pháo đến vị trí tập kết". Đại tướng nhấn mạnh: "Nhiệm vụ vừa qua rất nặng nề và khó khăn. Mặc dầu xa chiến trường đã lâu và còn thiếu kinh nghiệm chiến đấu, các đồng chí đã giữ vững quyết tâm, đem tinh thần chiến đấu anh dũng của người quân nhân cách mạng để vượt qua mọi khó khăn gian khổ, hoàn thành nhiệm vụ. Chỉ có bộ đội cách mạng như chúng ta mới có thể làm được những việc như vậy. Điều đó chứng tỏ lực lượng to lớn và khả năng vô tận của quân ta. Các đồng chí cần nhận rõ để nâng cao tin tưởng". Vị Tổng tư lệnh ân cần dặn dò cán bộ, chiến sĩ phải anh dũng chiến đấu, tích cực diệt địch. Không vì máy bay, pháo binh của địch mà lo ngại, không vì khó khăn gian khổ mà lùi bước. Phải chấp hành mệnh lệnh cấp trên một cách triệt để, khẩn trương, không ngần ngại, không do dự. Có như vậy mới thực hiện thống nhất ý chí và hành động, mới không bỏ qua cơ hội tiêu diệt địch. Đại tướng nhấn mạnh: "Anh dũng chiến đấu và triệt để chấp hành mệnh lệnh là hai điểm cơ bản trong tác phong chiến đấu của quân ta", đồng thời nhắc nhở bộ đội phải nâng cao trình độ kỹ thuật, bắn thật trúng đích, hạ nhiều máy bay địch, phá hủy nhiều kho tàng và công sự kiên cố của địch. Tư tưởng đánh chắc, thắng chắc đã được ông truyền đạt rất nhẹ nhàng nhưng sâu sắc: "Trong những chiến dịch trước cũng như mấy hôm nay, hàng ngày quân địch bắn vu vơ hàng nghìn phát đại bác, nhưng không kết quả gì. Bắn như vậy thì chỉ lãng phí đạn dược và lộ mục tiêu. Chúng ta thì hoàn toàn khác hẳn, không bắn thì thôi, nếu đã bắn thì nhất định phải trúng đích, làm cho quân địch sau này phải sợ trọng pháo và pháo cao xạ của quân ta". Với tình thương yêu chiến sĩ dạt dào, Đại tướng Võ Nguyên Giáp chỉ thị các đồng chí cán bộ: "Phải quan tâm hơn nữa đến vấn đề ăn uống, nghỉ ngơi của anh em. Phải cải thiện cấp dưỡng để bảo đảm cho anh em được ăn no, ăn nóng, uống nước nóng. Phải bố trí giờ giấc sinh hoạt và làm việc cho gọn, bảo đảm cho anh em được ngủ. Phải tổ chức làm lán cho chu đáo, tránh ẩm ướt và gió lạnh, bảo đảm cho anh em được ấm. Phải tăng cường vệ sinh phòng bệnh, tăng cường kỷ luật giữ bí mật, phòng không, phòng gian để nâng cao sức khỏe cho bộ đội và tránh mọi sự thương vong ngoài chiến đấu...". Ông thẳng thắn phê bình một số đồng chí cán bộ "chưa thật yêu chiến sĩ, khi gặp khó khăn gian khổ thì xa lánh vị trí của mình, hay nếu có đi với bộ đội thì cũng quát mắng, gắt gỏng anh em" và yêu cầu "những đồng chí đó cần sửa chữa khuyết điểm và phải tiến bộ hơn".

Đại tướng Võ Nguyên Giáp gặp lại nhân dân Điện Biên dịp Xuân 2007.

Đúng ngày mở đầu năm mới Giáp Ngọ, Đại tướng có Thư chúc Tết gửi đến toàn thể cán bộ và chiến sĩ bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân du kích toàn quốc. Bức thư đã truyền niềm tin tất thắng cho toàn quân ta khi điểm lại những chiến công ở mọi miền Tổ quốc: "Tết năm nay đến trong khi quân ta liên tiếp chiến thắng quân địch trên khắp chiến trường toàn quốc. Trên mặt trận Tây Bắc, Lai Châu đã được giải phóng, quân địch rút khỏi Lai Châu đã bị tiêu diệt. Chủ lực của chúng ở Điện Biên Phủ hiện đang bị hãm vào thế cô lập và phòng ngự bị động. Trên mặt trận đồng bằng Bắc Bộ, quân ta liên tiếp tiến công vị trí của địch, tiêu diệt viện binh, đánh phá đường giao thông thủy, bộ của chúng, mở rộng vùng du kích và căn cứ du kích, đánh những đòn nặng vào bọn địa phương quân và khinh quân ngụy. Trên mặt trận Binh - Trị - Thiên, quân ta đang hoạt động tích cực. Trên mặt trận Liên khu 5, trong khi địch đánh rộng ra vùng tự do phía nam của ta thì quân ta đã mở cuộc tiến công thắng lợi vào miền bắc Công Tum, tiêu diệt nhiều vị trí quan trọng của địch, giải phóng cả một vùng đất đai rộng lớn. Trên mặt trận Nam Bộ, chiến tranh du kích đã tiến mạnh, hàng loạt đồn bốt của địch bị ta tiêu diệt hoặc bức hàng, nhiều vùng du kích và căn cứ du kích được mở rộng... Quân địch đã bị thất bại liên tiếp trong âm mưu quân sự mới của chúng. Chúng chủ trương tập trung binh lực đến cao độ để “bình định” vùng sau lưng địch, đánh ra vùng tự do, giành lại chủ động. Nhưng hiện nay chủ lực của chúng đã buộc phải phân tán ra trên nhiều chiến trường: lên Điện Biên Phủ, sang Xênô, một phần nữa lại bị sa lầy vào cuộc tiến công không đúng lúc ra miền nam Trung Bộ. Phải bị động phân tán binh lực, đó là thất bại lớn nhất của địch, thất bại đó sẽ mang lại cho chúng nhiều thất bại khác nữa". Đại tướng chỉ rõ: "Trong năm qua, địch đã bị tiêu diệt trên chín vạn sinh lực. Rồi đây chúng còn bị tiêu diệt nhiều hơn nữa. Trước những thất bại đó, bọn đế quốc Pháp - Mỹ nhất định còn ra sức cố gắng để cứu vãn tình thế. Chúng ta không chủ quan khinh địch, nhưng chúng ta tin tưởng sang năm mới nhất định sẽ thu được nhiều thắng lợi mới". Vị Tổng tư lệnh hạ quyết tâm cho ba quân tướng sĩ đang ngày đêm chiến đấu với giặc ở tiền tuyến: "Để mừng Tết thắng lợi, tất cả cán bộ và chiến sĩ, tất cả các đơn vị, các binh chủng, các mặt trận đều phải: Tích cực diệt địch, phối hợp chặt chẽ; Thi đua lập công, chiến đấu liên tục; Giật cho được lá cờ “Quyết chiến Quyết thắng” của Hồ Chủ tịch; Làm cho mùa xuân năm nay là Xuân chiến thắng vẻ vang".

Tết Giáp Ngọ, Đại tướng cùng cán bộ, chiến sĩ ăn Tết tại khu rừng Phiêng Nặm trên núi Phăng (xã Mường Phăng, huyện Điện Biên) trước khi bước vào Chiến dịch Điện Biên Phủ. Lịch sử lặp lại chăng khi 165 năm trước, vào ngày 30 tháng Chạp Tết Kỷ Dậu (1789), vua Quang Trung mở tiệc khao quân ở đèo Tam Điệp và tuyên bố trước ba quân: "Nay hãy làm lễ ăn Tết Nguyên Đán trước, đợi đến ngày 7 tháng Giêng vào thành Thăng Long sẽ mở tiệc lớn. Các người hãy ghi nhớ lấy lời ta nói, xem có đúng không".

Một sự kiện đáng ghi nhớ là dịp Tết Giáp Ngọ, tỉnh Phú Thọ  cử đoàn đại biểu lên mặt trận động viên, tặng quà. Đoàn ghé thăm và kính biếu Đại tướng 3 quả bưởi Đoan Hùng. Đại tướng cho bổ bưởi để anh em chiến sĩ cùng ăn, ai cũng khen bưởi thơm, ngọt. Đại tướng gọi Đỗ Hải, Đại đội trưởng cảnh vệ, bảo vệ Sở chỉ huy đến, giao cho nắm hạt bưởi: “Đồng chí đem những hạt bưởi này, gieo xuống chỗ đất tốt, để các thế hệ sau sẽ được ăn quả”. Đỗ Hải đã chọn những hạt to, mẩy, gieo xuống trước lán ở của Đại tướng. Chẳng bao lâu có ba cây bưởi con mọc lên. Đỗ Hải ra sức chăm bón và trồng ba cây bưởi theo thế “kiềng ba chân”. Đến tháng 5 năm 1954, quân ta đại thắng Điện Biên Phủ, Sở Chỉ huy chiến dịch rút về chiến khu Việt Bắc. Lúc đó ba cây bưởi đã lên đến đầu gối, lá xanh tốt. Sau này, trong chuyến về thăm Mường Phăng sau 50 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, Đại tướng có nhắc lại câu chuyện ba cây bưởi và đề nghị nhân dân chăm sóc cây bưởi thật tốt tươi, cho nhiều quả ngọt.

Khi làm bộ phim về cuộc đời Đại tướng Võ Nguyên Giáp, NSND Đào Trọng Khánh vinh dự được nghe ông kể về cái Tết Giáp Ngọ năm 1954 ở Điện Biên: "Đấy là cái Tết nhiều kỷ niệm nhất trong cuộc đời của tôi khi tôi lựa chọn quyết định đánh chắc, thắng chắc thay cho đánh nhanh, thắng nhanh trong chiến dịch Điện Biên. Suốt đêm 29 Tết, tôi vẫn còn đang tiếp tục theo dõi việc kéo pháo ra. Các đơn vị kéo pháo phải báo cáo lên từng giờ. Gần sáng, các đơn vị kéo pháo báo cáo hoàn thành nhiệm vụ. Sáng mồng một Tết, sương lạnh vẫn còn bao phủ khắp núi rừng. Một cảm giác thanh thản tràn ngập trong lòng. Tôi tin rằng trận đánh năm nay nhất định thắng. Tôi đi sang cơ quan tác chiến chúc Tết anh em: "Chúc các đồng chí năm mới mạnh khoẻ, giành nhiều thắng lợi!". Nhìn ra ngoài trời, hoa ban đã nở trắng trên sườn núi...

V.T