Thiên thần nhỏ áo xanh - Truyện ngắn Trần Đức Tiến

- Mình đã nhận được thư của đằng ấy. Chú chuồn đã đậu xuống tay mình - Vị khách xinh đẹp tự giới thiệu. Giọng cô ngân nga như tiếng chuông.

- Cậu… ở đâu ra thế? - Sáng vẫn chưa hết bàng hoàng.

- Ơ hay. Thế có phải đằng ấy là tác giả của lá thư buộc sau đuôi chuồn chuồn không?

- Phải. Nhưng sao cậu không viết thư báo trước cho tớ?

- Mình tưởng đến gặp đằng ấy ngay thì thích hơn là viết thư báo trước chứ?

Sáng ngẩn người. Ừ, đúng quá! Chỉ có điều nó không nghĩ câu thần chú "Hồi âm! Hồi âm!” của nó lại ứng nghiệm theo kiểu này. Và nó cũng chưa hề mơ người bạn xa xôi của nó lại là… một đứa con gái. Tóm lại, ngoài sự tưởng tượng của cu cậu. Điều này khiến nó vừa bỡ ngỡ vừa hồi hộp.

- Cậu đến bất ngờ quá, tớ chưa kịp chuẩn bị.

- Chuẩn bị gì cơ?

- Thì quần áo, giày dép…

- Ôi, đằng ấy chẳng cần chuẩn bị gì cả - Cô bé cười khanh khách - Mình sẽ ở lại đây với đằng ấy.

Sáng ngẩn người. Nó nhìn ra trước nhà. Con đường đất đỏ ngoằn ngoèo trườn đi rồi mất hút vào cánh rừng đen sẫm phía xa. Thung lũng hoang sơ đầy cỏ dại với những gốc cây cháy nham nhở. Bên kia là vách đá dựng đứng. Không tiếng chim kêu. Không tiếng suối chảy. Đám mây chiều đậu lưng chừng núi chẳng buồn trôi.

- Sao? Đằng ấy không thích à?

- Tùy cậu. Nhưng ở chỗ tớ chán lắm, chả có gì chơi.

- Mình cứ ở lại. Xem có đúng như đằng ấy nói không.

Đôi mắt cô bé lại ánh lên cái nhìn tinh nghịch khiến Sáng đỏ mặt. Nó chưa biết phải làm gì tiếp theo thì vị khách đã nắm tay nó kéo đi:

- Nào, đằng ấy dẫn mình đi bẫy chuồn chuồn nào?

Gì chứ chuồn chuồn thì quê Sáng nhiều vô kể. Chuồn bóng thân mềm, cánh mỏng, bay nhiều hơn đậu. Chuồn rạ thân màu xanh bạc lẫn vào lá cây. Chuồn đất thoắt ẩn thoắt hiện sau những bụi cỏ, mô đất. Chuồn nước ngủ quên trên đám cành trà cắm giữa ao hồ. Chuồn ớt con vàng cam, con đỏ thắm. Chuồn ngô có cả ngô nếp lẫn ngô tẻ. Con chuồn bé nhất là con chuồn kim, nhỏ xinh như chiếc kim khâu. Và con chuồn lớn nhất, vua của loài chuồn, chính là chuồn chúa đá…

Cô bé áo xanh vui thích đuổi theo những cánh chuồn chuồn. Hai ngón tay xinh nhỏ của cô chụm lại, run run định chụp vào đuôi chúng. Nhưng lũ chuồn khôn ngoan bao giờ cũng kịp rung cánh bay vụt đi. Mỗi lần như vậy, một chuỗi tiếng cười con gái lại đuổi theo chúng, trong trẻo, lao xao như tiếng chuông gió.

Sáng bị niềm hào hứng ngây thơ của cô bé cuốn theo. Nó tận tình hướng dẫn cho cô cách bắt chuồn chuồn. Con nào có thể bắt bằng tay. Con nào dùng thòng lọng bằng sợi tơ chuối. Con nào phải dùng nhựa mít… Còn muốn cho người khác bắt hụt chuồn chuồn thì nói: "Chuồn chuồn có cánh thì bay. Có thằng nho nhỏ thò tay bắt chuồn”.

- Đấy cũng là một câu thần chú à?

- Rõ! Nhưng riêng câu này thì phải gào lên thật to.

Lúc cả hai quay về nhà, cô bé hỏi:        

- Đằng ấy có biết đàn chuồn chuồn đưa thư cho đằng ấy bay đến đâu rồi không?

- Tớ thấy nhiều con bay về hướng đông. Chắc có con đã ra tới biển.

- Rất tiếc, rất tiếc! - Cô bé lắc đầu - Phải cho đằng ấy biết sự thật mất thôi. Con chuồn bay xa nhất của đằng ấy vẫn chưa ra khỏi thung lũng.

- Sao cậu biết?

Cô bé im lặng.

- Vô lý. Chính cậu đã nhận được một lá thư của tớ cơ mà?

Đôi mắt đen của cô bé nhìn Sáng đầy bí ẩn:

- Mình không phải là người bình thường. Và con chuồn mang lá thư của đằng ấy đậu xuống tay mình cũng không phải là con chuồn… còn sống!

Sáng đờ người. Nó lắc đầu mấy cái thật mạnh. Có đúng là nó đang ở trong một giấc mơ nào không? Căn phòng quen thuộc của nó đây mà? Nếu mơ thì nó sẽ tỉnh lại, và tất cả tan biến. Nhưng cô bé áo xanh vẫn đó.

- Cậu nói đi. Cậu từ đâu đến?

- Mình ở gần, rất gần đằng ấy.

- Tào lao! Cậu không phải là người vùng này.

- Đúng. Nhưng ngày nào mình cũng có mặt trên bàn của cậu. Chiếc bàn kê gần cửa sổ kia kìa.

- Trên bàn tớ chỉ có sách - Sáng có vẻ bực mình - Ở đấy không có người, nhất lại là con gái.

- Sao lại không có?

- Không có là không có.

- Vậy mà mình bảo có.

- Thôi được. Thế cậu là ai?

- Đằng ấy nhớ lại đi. Mình đến đây đúng vào lúc đằng ấy đang đọc một cuốn sách. Đúng không?

- Đúng.

- Cuốn gì?

Sáng nghĩ nhanh. Truyện cổ tích của Andersen⁽¹⁾. Chắc chắn thế. Những lúc buồn nó vẫn hay giở cuốn này ra đọc. Đọc đi đọc lại không biết bao nhiêu lần. Chiều nay vẫn là cuốn này. Nhưng truyện Andersen thì thì liên quan gì đến cô bạn kia? Sáng cố moi óc ra nghĩ. A! Hình như, hình như…

- Những con chuồn chuồn của đằng ấy làm cho mình nhớ tới những cây diêm - Giọng cô bé thủ thỉ - Mình đã từng đốt hết một bao diêm trong đêm lạnh giá. Mỗi cây diêm cháy thành than cho mình chút ấm áp, hy vọng. Mỗi con chuồn của đằng ấy cũng chở theo một niềm hy vọng… Nhưng những con chuồn không giống như những cây diêm. Chúng có linh hồn. Chúng biết đau đớn. Những lá thư dù nhẹ đến mấy vẫn quá sức đối với chúng. Nhiều con đã gãy cánh, gục ngã trên đường. Mình thương chúng. Đằng ấy đừng bao giờ bắt những con chuồn chở thư đi nữa nhé.

 *
*      *

"Trời ạ! Cô bé bán diêm”!

Sáng kinh ngạc, thầm kêu lên. Chính là cô bé trong câu chuyện cùng tên của Andersen - ông nhà văn mà nó yêu quý.

Rõ ràng có một phép màu vừa xảy ra. Linh hồn con chuồn chuồn đã chết cõng lá thư của Sáng lên thiên đường. Ở đấy, nó đã trao lá thư cho cô bé bán diêm. Và nhân vật trong câu chuyện cổ tích ấy giờ đây đang hiển hiện trước mắt Sáng.

- Nào, bây giờ đằng ấy chuẩn bị đi với mình đến những miền đất lạ nhé.

Sáng sực tỉnh:

- Đồng ý.

Vừa nói nó vừa chạy ra ngoài rút bộ quần áo phơi ngoài sân. Quay vào nhà tìm chiếc túi vải. Rồi cái mũ, đôi dép. Hơi ân hận vì một chiếc quai dép đã rách mà chưa khâu lại kịp...

Cô bé bỗng phì cười:

- Đằng ấy tưởng cứ phải ra khỏi nhà thì mới đi xa được à?

Sáng thả đôi dép xuống. "Lại cái quái gì nữa đây?” Nhưng nó đã ít nhiều có kinh nghiệm ứng phó trước những điều bất thường. Im lặng lúc này tốt hơn cả.

- Đằng ấy mang cuốn sách lại đây.

- Cuốn của Andersen à?

- Đúng. Cuốn sách đằng ấy thích nhất, phải vậy không?

Sáng lẳng lặng mang sách lại.

- Mình sẽ dạy cho đằng ấy cách đi… Nào, đặt tay lên đây.

Sáng ngoan ngoãn làm theo lời cô bé, đặt tay lên cái bìa sách sờn cũ. Tim nó bắt đầu đập mạnh. Nó cảm thấy bàn tay đặt trên cuốn sách nóng dần lên. Không hiểu tay nóng sẵn hay cuốn sách đang truyền hơi ấm sang nó. Và hình như… Có phải thế không nhỉ? Hình như cuốn sách đang cựa quậy.

- Nhắm mắt lại, rồi đọc thật chậm theo mình - Cô bé dặn.

- Một câu thần chú à?

Cô bé mỉm cười. Sáng im lặng, nuốt khan nước bọt.

- Này-nàng-tiên-cá - Cô bé thì thầm.

- Này-nàng-tiên-cá - Sáng run run đọc theo.

- Này-gã-cổ-cồn.

- Này-gã-cổ-cồn.

- Hoàng-đế-cởi-truồng.

- Hoàng-đế-cởi-truồng - Sáng nín cười.

- Suỵt! Vịt-con-xấu-xí.

- Vịt-con-xấu-xí⁽²⁾

- Chờ-tí-chờ-tí.

- Chờ-tí-chờ-tí.

- Tớ-sẽ-đến-ngay.

- Tớ-sẽ-đến-ngay…

Câu cuối cùng vừa dứt, Sáng rùng mình ớn lạnh.

Nó mở choàng mắt. Lạnh thật. Một thành phố lạ vây quanh nó, tuyết đang rơi trắng xóa. Lần đầu tiên trong đời Sáng nhìn thấy tuyết. Những bông tuyết phủ dày mái phố, trĩu nặng trên những cành cây ven đường. Phong cảnh đẹp mê hồn, nhưng lạnh kinh khủng. Những ngón tay ngón chân Sáng buốt cóng. Nó chỉ còn biết kéo vạt áo vào sát người rồi bước đi.

Chợt có tiếng cười khúc khích vẳng ra từ căn nhà bên đường. Sáng nhìn vào. Chính là cô bé áo xanh. Rõ là cô bé đã quan sát nó từ đằng xa.

- Đằng ấy vào đây sưởi một tí đã.

Vẫn giọng nói trong vắt đã trở nên quen thuộc. Sáng mạnh dạn bước qua cánh cửa.

Những ngọn lửa vui vẻ nhảy nhót trong chiếc lò sưởi có những hình chạm nổi bằng đồng bóng loáng. Những đầu ngón chân ngón tay cứng đờ của Sáng từ từ duỗi ra. Nó còn cảm thấy dễ chịu hơn nữa khi cô bé bảo nó cứ ngồi nguyên đấy mà sưởi, để cô xuống bếp dọn bàn ăn. Cả một con ngỗng quay vàng rộm đặt trên đĩa…

- Hệt như trong truyện - Sáng hào hứng reo lên.

Cô bé vội đưa ngón tay lên môi:

- Khẽ chứ. Đằng ấy mà kêu to tí nữa là mình biến mất đấy. Biến mất cả ngỗng quay, cả lò sưởi… Chuyện cổ tích mà!

Sáng thở ra nhè nhẹ. Có khi thế thật. Cái đẹp bao giờ cũng mong manh, dễ vỡ. Đứng trước cái đẹp, tốt nhất là im lặng. Tuy thế cậu chàng vẫn không nén nổi tò mò:

- Cho tớ hỏi một câu, được không?

- Được chứ.

- Ở cuối cái truyện… Truyện Cô bé bán diêm ấy. Rõ ràng cậu đã…?

Sáng ngập ngừng. Nó thấy dùng từ "chết”, hay bất cứ từ nào đồng nghĩa ở đây đều bất tiện. Nhưng cô bé lại chẳng đếm xỉa gì. Cô bảo:

- Mình không chết. Mình chỉ bước sang một thế giới khác.

Rồi nói thêm:

- Cả đằng ấy nữa. Đằng ấy cũng vừa bước sang một thế giới khác.

"Đúng thế. Một thế giới kỳ diệu” - Sáng thừa nhận. Một thế giới ngỡ như chỉ có trong tưởng tượng. Nhưng rõ ràng nó đang được sống trong đó. Hơi ấm tỏa ra từ lò sưởi. Mùi ngỗng quay thơm nức. Rồi giọng nói, tiếng cười lanh lảnh của cô bé, người bạn mới quen đã trở nên vô cùng thân thiết - thiên thần áo xanh của nó.

Cái thế giới ấy càng trở nên chân thực, khi Sáng còn được gặp rất nhiều nhân vật khác. Cứ mỗi lần nhớ đến ai là người ấy lập tức xuất hiện. Chú lính chì dũng cảm. Nàng tiên cá xinh đẹp có giọng hát mê hồn. Chàng Giăng "bị thịt” nhong nhong trên lưng dê đực đi hỏi vợ. Công chúa toàn thiện toàn mỹ thâm tím cả mình mẩy chỉ vì nằm đè lên một hạt đậu nhỏ xíu. Con quỷ sứ bị giằng xé giữa một bên là món bột ngào sữa, một bên là thơ ca. Vị hoàng đế với chiếc quần trong suốt nhênh nhang ngoài đường…

Đã từng biết họ trong sách, nhưng bây giờ gặp lại, Sáng vẫn không hết ngạc nhiên. Vua, hoàng tử, công chúa, tiên, quỷ hay lính tráng... đều là những con người rất đỗi bình thường, hệt như những người nó gặp ngoài đời. Nhưng không hiểu sao những câu chuyện về họ lại hấp dẫn nó một cách ghê gớm? Andersen có phải là nhà phù thủy không?

Người cuối cùng Sáng mong gặp hơn tất cả, đương nhiên là Andersen.

Ông đang ngồi trầm ngâm bên bờ biển, một mình, dưới chân bức tượng nàng tiên cá. Mái tóc xám như màu mây trên bầu trời Đan Mạch rủ xuống khuôn mặt dài đượm buồn. Trên tay ông chỉ có viên đá nhỏ. Một viên đá bình thường tình cờ ông lượm được trên bãi biển. Nhà văn chăm chú nhìn nó. Có vẻ như ông đang bị nó hớp hồn.

- Mình đến chào bác ấy đi - Sáng khe khẽ đề nghị.

- Để dịp khác, để dịp khác - Cô bé áo xanh giữ tay nó - Đừng làm phiền bác ấy. Mình ngờ rằng có một câu chuyện tuyệt vời đang hiện ra trong viên đá kia.

Sáng đành nán lại thêm một lát. Cho đến lúc bóng chiều loang rộng trên bến cảng Copenhagen, nhuộm thẫm cả Andersen và nàng tiên cá.

*
*      *

- Mình về nhé? - Cô bé áo xanh nhắc.

- Tớ chưa muốn về - Sáng thở dài, tiếc rẻ.

- Nhưng mà câu thần chú sắp hết thời hiệu rồi.

- Vậy tớ đã ở đây được bao lâu?

- Chưa hết một buổi chiều.

Sáng thảng thốt: "Vậy mà mình ngỡ như một năm”.

Như đọc được ý nghĩ của nó, cô bé lấp lửng:

- Thời gian đôi khi chẳng tính bằng kim đồng hồ… Đằng ấy nhìn kìa!

Sáng giật mình. Cả cái thế giới lung linh kỳ ảo đang nhòe đi, mờ dần rồi tan biến như ảo ảnh. Tan biến thành phố tuyết. Tan biến lò sưởi lẫn ngỗng quay. Hoàng tử, công chúa, lính chì, bù nhìn tuyết, chàng chăn lợn, thợ nạo ống khói… trốn đi đằng nào. Andersen cũng trở thành kỷ niệm.

Thiên thần nhỏ áo xanh vẫn còn bên cạnh Sáng.

- Cậu nhắc lại cho tớ thuộc câu thần chú ban nãy đi?

Sáng quờ tay sang định nắm lấy bàn tay xinh nhỏ của cô bé. Nhưng nó chỉ nghe mấy câu "không cần nữa, không cần nữa” lẫn trong tiếng cười khúc khích.

Tiếng kẹt cửa trong gió thoảng. Thiên thần áo xanh bay đi theo gió.

Một mình Sáng ngồi lại trong căn phòng quen thuộc của mình.

Những tia nắng cuối chiều rực lên ở dãy núi bên kia. Giữa bầu không khí trong suốt của thung lũng, từng mái nhà, lối mòn, thân cây, mỏm đá, ngọn cỏ hiện ra như khắc, như chạm. Tiếng mõ trâu theo bầy trẻ đi về. Tiếng con chim tà lơi mải chơi quên tìm chỗ ngủ. Thật xa, tít trong khe núi, con suối đều đều tiếng được tiếng mất, kể câu chuyện về nguồn… Cảnh vật như được ban phép màu, bất ngờ trở nên tươi tắn, sống động chưa từng thấy.

Chả cần câu thần chú nào thật. Cũng không bắt chuồn chuồn chở thư đi nữa. Giờ thì Sáng đã biết nhận ra và biết yêu vẻ đẹp tuyệt vời từ những điều hết sức bình thường xung quanh.

______________

Tác phẩm đoạt giải ba cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi 2010-2011 của nhà xuất bản Kim Đồng và Hội Nhà văn Đan Mạch.

1. Nhà văn Đan Mạch lừng danh vì những truyện cổ tích viết cho thiếu nhi.

2. Những chữ in nghiêng là tên các nhân vật trong truyện của Andersen.