Trịnh Công Sơn và Bob Dylan (nguyên tác: Is Trinh Cong Son Viet Nam’s Bob Dylan?) là một “sân khấu” được dựng lên với những cuộc khảo sát thú vị trên các phương diện: tôn giáo, chính trị, chiến tranh, tình yêu.
Ngay từ tựa đề nguyên tác, John C. Schafer - một giáo sư người Mỹ đã tự tin đặt Trịnh Công Sơn và Bob Dylan vào hai vế của một phép so sánh. Phương pháp đối chiếu văn hóa được sử dụng để giải mã và triển khải nhiều vấn đề phức tạp: hình ảnh song hành (với Trịnh Công Sơn là Khánh Ly, với Bob Dylan là Joan Baez), truyền thống tôn giáo và thế giới quan (với Trịnh Công Sơn là Phật giáo, Bob Dylan là Thiên Chúa giáo) và hoàn cảnh xã hội Mỹ và Việt Nam trong một cuộc đối kháng được nhìn từ hai phía...
Trịnh Công Sơn (1939 - 2001) là một trong những nhạc sĩ hàng đầu của tân nhạc Việt Nam. Ông nổi lên như một hiện tượng âm nhạc trong đời sống văn hóa trí thức tại các đô thị miền Nam từ giữa thập niên 1960 với các ca khúc từ tình ca đến nhạc phản chiến, triết lý về thân phận. Cho đến ngày nay, nhạc Trịnh vẫn có một đời sống và sức ảnh hưởng riêng không chỉ với Việt Nam.
Còn Bob Dylan (tên thật: Robert Allen Zimmerman, sinh năm 1941) là ca sĩ, nhạc sĩ, nhà văn, biên kịch, diễn viên người Mỹ. Từ thập niên 1960 đến nay, có thể xem Bob Dylan là một biểu tượng văn hóa có tầm ảnh hưởng rộng lớn trên toàn cầu. Với sự nghiệp âm nhạc, ông là chủ nhân của rất nhiều giải thưởng danh giá. Vào năm 2016, ông còn gây bất ngờ lớn khi được vinh danh tại giải Nobel Văn học.
Cuốn sách Trịnh Công Sơn và Bob Dylan không dừng lại ở những vấn đề thuộc phạm vi âm nhạc, mà xa hơn còn soi tỏ một phông nền thời cuộc. Từ đó, có thể lý giải vì sao Trịnh Công Sơn và Bob Dylan đã trở thành hai tượng đài vượt ra khỏi khuôn khổ nền văn hóa mà mình đại diện.
Tác giả John C. Schafer là giáo sư dạy môn Ngôn ngữ học ứng dụng và Văn chương đối chiếu tại Đại học Humboldt, California, Mỹ. Ông từng viết nhiều bài nghiên cứu về văn chương Việt Nam. Đề tài Trịnh Công Sơn đã được ông theo đuổi nhiều năm. Ngoài cuốn Trịnh Công Sơn và Bob Dylan, John C. Schafer còn là tác giả của một công trình khác: Đọc Phạm Duy và Lê Vân – Tư duy về nam và nữ giới (2015).
Quỳnh Yên
(sggp.org.vn)
