Xây dựng đội ngũ viết văn chuyên nghiệp

Gánh nặng “áo cơm”

Thời gian qua, Hội Nhà văn thành phố Đà Nẵng nỗ lực thu hút, tập hợp đông đảo đội ngũ các nhà văn đang sống và viết tại thành phố về sinh hoạt. Đến nay, hội có 113 nhà văn các thế hệ từ trước và sau 1975, đặc biệt là lớp nhà văn lão thành giàu kinh nghiệm sáng tác từ chiến tranh và các nhà văn trẻ năng động, sung sức. Mỗi năm, hội có 10 đến 18 tác phẩm văn học, thơ ca của hội viên được xuất bản giới thiệu, trong đó có nhiều tác phẩm được bạn đọc đón nhận và đánh giá cao.

Tuy nhiên, có thể thấy một thực trạng là các nhà văn Đà Nẵng hiện nay, đặc biệt là thế hệ các nhà văn trẻ dù được đào tạo bài bản, có ý thức đọc và học, đi và viết, nhưng trước những biến chuyển lớn của đời sống xã hội, dường như những nhà văn trẻ chỉ muốn viết một cách tự do, ngẫu hứng, theo sự yêu thích và mong muốn mơ ước riêng của mình. Điều đó thể hiện rất rõ trong một số tác phẩm của họ, ngay cả ở những tác phẩm tưởng như thành công khi có được sự giới thiệu, hoan nghênh rộng rãi của dư luận bạn đọc, nhưng lại rất sớm đi vào quên lãng.

Nhà thơ Nguyễn Kim Huy, Chủ tịch Hội Nhà văn thành phố Đà Nẵng cho biết, hiện nay, hầu hết các nhà văn Đà Nẵng đều viết văn trong tư thế là nghề tay trái. Phần lớn trong số họ gắn bó với công việc ổn định, có thể nuôi sống bản thân và gia đình như: nhà báo, bác sĩ, nhà giáo, doanh nghiệp, sĩ quan quân đội, công an… Chỉ khi nghỉ hưu, các nhà văn mới rời khỏi công việc áo cơm để toàn tâm toàn ý sống và viết với nghề văn, trở thành một nhà văn toàn phần, chuyên nghiệp.

Nhà văn Trần Ngọc Đức, hội viên Hội Nhà văn thành phố Đà Nẵng cho rằng, với người trẻ, cho đến giờ vẫn chưa người viết nào dám nhận mình là người viết chuyên nghiệp chứ chưa nói đến người viết trẻ. Bởi đã gọi là chuyên nghiệp thì đó phải là công việc nuôi sống ít nhất được bản thân. Người viết chuyên nghiệp cũng vậy, vấn đề khó nhất để trở thành một người viết văn chuyên nghiệp đó là sự cân bằng giữa niềm đam mê và kinh tế để bảo đảm cuộc sống hằng ngày.

“Thực tế cho thấy rất nhiều cây bút trẻ có triển vọng, tuy nhiên họ chỉ coi viết văn là “niềm vui lúc rảnh rỗi” hơn là xác định viết chuyên nghiệp bởi “áo cơm không đùa với khách thơ”. Người viết trẻ thường ít vốn sống, nên họ rất cần sự cọ xát, giao lưu học hỏi với những cây bút đi trước qua những hoạt động như trại sáng tác, hội nghị nhà văn trẻ, hay những chuyến tham quan thực tế sáng tác hằng năm. Thêm nữa, người viết chuyên nghiệp cũng cần những “bà đỡ” chuyên nghiệp, đó là những nhà xuất bản, những nhà phát hành chuyên nghiệp để những tác phẩm của họ đến được với bạn đọc”, nhà văn Trần Ngọc Đức chia sẻ.

Mặt khác, các nhà văn hiện nay dường như ít dám chịu xông xáo vào cuộc sống, ghi nhận kịp thời mọi biến động của đời sống xã hội đang đổi thay từng ngày, từng giờ để đưa vào trang viết. Những vấn đề hiện tại của cuộc sống thường được các nhà văn Đà Nẵng sử dụng một thể loại thích hợp hơn, đó là bút ký. Nhưng, như nhiều bạn đọc nhận định, các bút ký của các tác giả Đà Nẵng khá nhẹ nhàng, thiên về ca ngợi hoặc thậm chí viết theo phong trào, cuộc thi với những đề tài đã được ấn định sẵn, khó gây được ấn tượng mạnh mẽ với người đọc vì thiếu các vấn đề gai góc đang nổi cộm lên từ cuộc sống thường ngày của thành phố nên khó có sức sống lâu dài.

Cần sự dấn thân của người viết

Theo nhà thơ Nguyễn Kim Huy, nếu muốn làm nên những tác phẩm thật sự, để đời, lan tỏa sâu rộng và bền bỉ, điều kiện tiên quyết phải là sự nỗ lực đầu tiên của bản thân các nhà văn về sự đọc, học, biết dấn thân đi vào tìm hiểu cuộc sống hiện đại, say mê và miệt mài khám phá tiếp thu những cái đẹp, cái hay ngàn đời từ kho tàng tinh hoa văn học nhân loại để có thể chọn lọc, định hình phương pháp thể hiện và phong cách sáng tác riêng, độc đáo nhưng hiệu quả, phù hợp với quan điểm nghệ thuật cũng như năng lực sáng tạo văn chương của mình.

“Muốn có tác phẩm lớn, mỗi nhà văn chẳng những phải dấn thân theo đuổi một lý tưởng nghệ thuật văn chương rõ ràng, đúng đắn, mới mẻ, thể hiện nó mạnh mẽ và xuyên suốt trong từng trang viết của mình, mà còn phải có điều kiện thời gian đầu tư công sức cho tác phẩm của mình một cách chuyên nghiệp. Đi, tự nguyện lao vào, dấn thân vào cuộc sống, rút tỉa từ chính cuộc sống với những vấn đề nóng bỏng để viết, chúng ta mới có thể hy vọng vào sức sống sâu rộng và sự lan tỏa bền lâu của những tác phẩm các nhà văn Đà Nẵng để lại cho tương lai”, nhà thơ Nguyễn Kim Huy gợi ý.

Lịch sử văn học nhân loại cho thấy, hầu như những tác phẩm lớn chỉ xuất hiện ở các nhà văn lớn chuyên nghiệp, dám đánh đổi tất cả để hiến mình cho văn chương. Để trở thành nhà văn chuyên nghiệp, không chỉ sự nỗ lực của bản thân người viết mà còn cần sự quan tâm hỗ trợ, động viên và đầu tư mạnh mẽ từ lãnh đạo, các cấp, các ngành hữu quan thành phố và Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật thành phố trong việc xây dựng, đào tạo những nhà văn chuyên nghiệp.

Khi có nhà văn chuyên nghiệp thì mới xuất hiện những tác phẩm lớn mang dáng vóc thời đại, mang hơi thở cuộc sống hiện đại cho mai sau. Với sự kế thừa một truyền thống văn học quý giá và những tiềm năng, triển vọng từ những người viết trẻ đang có, hy vọng thời gian tới, các nhà văn trẻ ở Đà Nẵng sẽ có đủ điều kiện để toàn tâm toàn ý và dốc sức cho công việc sáng tác tâm huyết của mình.

(baodanang.vn)