Trần Thị Ngọc Mai và...Giọt thời gian

Trần Thị Ngọc Mai, giáo viên Trường PTCS Cẩm Bình, Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh gửi cho tôi tập thơ “Giọt thời gian”, Nhà xuất bản Hội Nhà văn 2018 và nói “Mộc mạc ri thôi enh nạ”. Đây là tập thơ thứ 2 của “cô giáo trường làng”. Năm 2013, Ngọc Mai “trình làng” tập thơ “Nơi bình yên của bão”. Cả 2 tập thơ đều đã được Giải C của Hội Liên hiệp VHNT Việt Nam.

 Nhà văn chuyên ngành lý luận phê bình văn học Đỗ Việt Thắng khi đặt bút viết “Lời giới thiệu” cho “Giọt thời gian” đã gọi đây là tập “Thơ nghiêng”, bởi trong khá nhiều bài Trần Thị Ngọc Mai “ngiêng”. Tôi không soi vào “nghiêng”.

Tôi chọn bài “Giọt thời gian” – cũng là tên chung cho “đứa con tinh thần” này của chị để đọc như một “thói quen”. Phải như thế nào các tác giả mới chọn để làm tên sách.

Rót thêm giọt thời gian nữa

Cỏ xanh mướt trải triền đê

Mẹ ngồi chân cầu giặt áo

Bụi trần theo dấu sông quê

(Giọt thời gian)

Trần Thị Ngọc Mai sinh ra và lớn lên ở con sông nổi tiếng của Hà Tĩnh – sông La. Con sông này đã đi vào biết bao bài thơ và âm nhạc của những tác giả nổi tiếng. Chính ba cô, nhạc sỹ Trần Danh Viện cũng có ca khúc nổi tiếng “Tôi vẫn tìm em cô gái sông La”. Dòng sông ấy, hẳn nhiên lặn vào thành ký ức và ám ảnh của hiện tại. Trong “Giọt thời gian” quê hương Đức Thọ, dòng La, bến Tam Soa quê hương chị hiện lên vừa tự hào, vừa day dứt.

Nơi ta về

Tìm ký ức xa xăm

Là triền đê gió chiều căng ngực lép

Trốn mẹ bắt ve

Khoai chiều vùi khói bếp

Nụ cười cũng lấm lem

(Nơi ta về)

Hình như khi nhắc đến phụ nữ, người ta phải kiêng nói tuổi; tuy nhiên nhìn kỹ, “Giọt thời gian” vỏn vẹn 40 bài. Ngọc Mai in năm 2018, chắc chắn “ẩn ý” của nhà thơ, nhà giáo này kỷ niệm niệm lần thứ 40 sinh nhật mình. Trần Thị Ngọc Mai sinh năm 1979, mệnh Hỏa, “ngọn lửa trên trời” bước vào tuổi chín. Có lẽ vì thế, đây là tập thơ, tạo ra“văn bản” của người con nặng lòng với cố hương. “Khúc ru cánh đồng”, “Miền Trung”, “Tiếng quê”, “Thăm đồng” là những bài thơ cô dành tấm lòng cho quê hương.

Hà Tĩnh được gọi là “đất thơ”. Các cô giáo làm thơ, trong số đó có người đã thành danh tôi cũng được đọc khá nhiều. Đối với Trần Thị Ngọc Mai, đây là tác giả tôi thấy quan sát tinh tế, trau chuốt về thi ảnh và có giọng điệu riêng:

À ơi, cánh đồng mùa cấy

Con cò lầm lũi thấp – cao

Tay mẹ nhịp nhành khâu đất

Nắng xiên lá mạ mưa rào

(Khúc ru cánh đồng)

Hoặc:

Nhớ mùa vàng mẹ lội ruộng sâu

Gặt niềm vui trên lưỡi liềm vẹt nắng

Nhớ chiều buông, đường cày cha im lặng

Ngai ngái mùi đất nâu...

(Thăm đồng)

Viết về cánh đồng, dù chỉ là một lần “Thăm đồng” hay muốn ru cánh đồng trong “Khúc ru cánh đồng”, tôi ngộ ra với Trần Thị Ngọc Mai không chỉ là hoài niệm của ký ức mà còn xa xót của hiện tại. Chắc nhà thơ muốn kêu lên trước những nguy cơ của cánh đồng. Còn đâu cánh cò, hoàng hôn liệu có nước mắt rơi vì thuốc trừ sâu, bụi mịn. Cánh đồng làng quê liệu có bị con người “đánh bả”?

Giống như các nhà thơ khác, những trang viết của họ về đấng sinh thành luôn làm người đọc lắng lại. Bài thơ hay là tâm sự của một người thành nỗi lòng của nhiều người, người đọc phải tìm thấy chút gì của họ trong đó.

Trong “Giọt thời gian”, Trần Thị Ngọc Mai cũng dành nhiều rung cảm khi viết về ba, về mẹ. “Những ngón tay đan vào đêm. Đan nỗi nhớ thời thanh xuân của mẹ. Đan tấm áo cha hành quân thời trai trẻ. Đan yêu thương năm tháng quay về....Những ngón tay đan vào đêm. Gió thu về nhòe cay mắt mẹ. Con lớn lên qua thời thơ trẻ. Tay hao gầy mẹ đan cả tháng năm...”, (Bàn tay mẹ). Đây là bài thơ văn xuôi Trần Thị Ngọc Mai viết về mẹ đầy trăn trở. Chắc chắn, cô nói thay tấm lòng của rất nhiều người con, luôn rưng rức, xa xót nghĩ về người mẹ đã mang nặng đẻ đau, chăm bẵm mình lớn lên. Hơn thế, bàn tay mẹ “đan cả tháng năm” ủ ấm cho mỗi người con trong suốt cuộc đời.

Đọc thơ Trần Thị Ngọc Mai, dù là “Nơi bình yên của bão” hay “Giọt thời gian” thấy tâm hồn Ngọc Mai trong sáng, hồn hậu cả những ước mơ cũng vô cùng sáng trong, bình dị. Đó cũng là thế mạnh của Trần Thị Ngọc Mai. “Cứ viết tự nhiên theo tiếng lòng mình”, nhà thơ thành danh Nguyễn Đức Mậu từng nhắc các nhà thơ thẻ. Vì thế, tôi muốn giới thiệu “Ước” của cô giáo – nhà thơ Trần Thị Ngọc Mai.

ƯỚC

Trần Thị Ngọc Mai

Ước được như rêu

Bám vào vách đá

Thách thức với thời gian

Bất diệt cùng biển cả

Ước được như rêu

Xanh hết mình với đá

Hạnh phúc giữa trời mây

Ru cầu vồng ngũ sắc

Ước được như rêu

Không lẫn vào thứ khác

Không đớn đau gục ngã

Không bận đời đục trong

Ước như rêu mà xanh

Trong tay người tri kỷ

Để một giây không phí

Mãi xanh cho tình yêu

T.T.N.M

(Rút trong tập Giọt thời gian)

Ngô Đức Hành
(phapluatplus.vn)