Tấm lòng Bác Hồ với thiếu niên, nhi đồng

“Trung thu trăng sáng như gương

Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng”

Mở đầu bài thơ gởi các cháu thiếu niên, nhi đồng trong “Thư trung thu 1951”, Bác Hồ kính yêu đã viết như vậy.

Giữa thời điểm cuộc kháng chiến chống Pháp đang vào giai đoạn quyết liệt với biết bao gian khổ, thử thách, nhưng với tấm lòng nhân ái bao la, Bác Hồ vẫn dành những tình cảm đẹp nhất cho các cháu thiếu nhi, cho mầm xanh tương lai dân tộc.

Trẻ em như búp trên cànhNhắc đến thiếu niên, nhi đồng, Bác luôn dành những vần thơ đẹp nhất, thương cảm nhất cho các cháu:

Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan

Chẳng may vận nước gian nan

Trẻ em cũng phải lầm than cực lòng

Học hành giáo dục đã không

Nhà nghèo lại phải làm công cày bừa

Sức còn yếu, tuổi còn thơ

Mà đã khó nhọc cũng như người già (Kêu gọi thiếu nhi, 1941).

Ngược dòng thời gian, những năm đầu trở về nước hoạt động cách mạng (1942), tấm lòng của Bác đã dành cho con trẻ. Đó là những trẻ chăn trâu, không được học hành, sống nghèo nàn, cơ cực:

Chăn trâu mấy trẻ con con

Cùng nhau xướng hát véo von trên gò

Vì ai ta chẳng ấm no?

Vì ai ta đã phải lo cơ hàn?

Vì ai cha mẹ nghèo nàn?

Vì ai nhà cửa, giang san tan tành? (Trẻ chăn trâu).

Từ những dòng thơ đồng cảm ấy, Bác có lời kêu gọi chân tình, thiết tha:

Nhi đồng cứu quốc Hội ta

Ấy là lực lượng, ấy là cứu tinh

Ấy là bộ phận Việt Minh

Dân mình khắc cứu dân mình mới xong. (Trẻ chăn trâu).

Vở này ta tặng cháu yêu ta Với những cháu thiếu nhi được đi học, Bác tặng tập vở bằng cả tấm lòng thương yêu vô bờ để động viên các cháu học tập nên người mai sau:

Tỏ chút lòng yêu cháu gọi là

Mong cháu ra công mà học tập

Mai sau cháu giúp nước non nhà (Tặng cháu Nông Thị Trưng).

Còn gì vui sướng hơn khi được Bác Hồ khen tặng. Đó là tấm gương hai cháu bé liên lạc đã lập chiến công. Tuy tuổi còn nhỏ nhưng hai cháu đã mưu trí, dũng cảm bắt sống được giặc:

Bác được tin rằng

Cháu làm liên lạc

Bị giặc bắt được

Lại trốn thoát ngay

Mang hai lính Tây

Về với bộ đội

Thế là cháu giỏi

Biết cách tuyên truyền

Bác gửi lời khen

Khuyên cháu gắng sức

Học hành, công tác

Tiến bộ luôn luôn

Gởi cháu cái hôn

Và lòng thân ái

(…) Cháu có can đảm

Giơ súng dọa Tây

Bắt nó hàng ngay

Lấy được súng nó

Vì thành công đó

Bác gửi lời khen

Khuyên cháu tập rèn

Ngày càng tiến bộ

Bác lại gửi cháu

Mấy chục cái hôn (Khen tặng hai cháu liên lạc trong bộ đội chiến khu II).

Trung thu trăng sáng như gương Mỗi mùa trung thu đến, các cháu thiếu niên nhi đồng lại náo nức đón chờ thơ Bác, náo nức đón chờ tình yêu thương bao la của Người:

Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng

Sau đây Bác viết mấy dòng

Gửi cho các cháu tỏ lòng nhớ nhung (Thư trung thu 1951).

Không những bày tỏ tấm lòng thương nhớ các cháu, Bác còn có những lời khuyên như tình thương của Ông tiên hiền từ dành cho đàn cháu nhỏ:

Ai yêu nhi đồng

Bằng Bác Hồ Chí Minh?

Tính các cháu ngoan ngoãn

Mặt các cháu xinh xinh

Mong các cháu cố gắng

Thi đua học và hành

Tuổi nhỏ làm việc nhỏ

Tùy theo sức của mình

Để tham gia kháng chiến

Để gìn giữ hòa bình

Các cháu hãy xứng đáng

Cháu Bác Hồ Chí Minh (Thư Trung thu, 1952).

Mỗi Trung thu về là một đổi thay của đất nước, của lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng. Các cháu càng khôn lớn, Bác càng vui lòng.

Niềm tin vào thắng lợi của cuộc kháng chiến đầy gian khổ hòa trong những vần thơ chúc Tết Trung thu năm 1953 của Bác thật sinh động:

Chín Tết Trung thu

Tám năm kháng chiến

Các cháu khôn lớn

Bác rất vui lòng

Thu này Bác gửi thư chung

Bác hôn các cháu khắp vùng gần xa

Thu này hơn những thu qua

Phát động nông dân
Kháng chiến thắng lợi gấp ba, bốn lần

Cải cách ruộng đất

Dân đỡ chật vật

Hăng hái tăng gia

Xóm gần cho đến xóm xa

No cơm ấm áo theo đà tiến lên

Chỉnh huấn chỉnh quân

Bộ đội cố gắng

Quyết chiến quyết thắng

Giết giặc lập công

Khắp nơi Nam Bắc Tây Đông

Đưa tin thắng trận, cờ hồng tung bay

Các cháu vui thay!

Bác cũng vui thay!

Thu sau so với thu này vui hơn (Gửi các cháu nhi đồng nhân dịp Tết Trung thu 1953).

“Miền Nam luôn luôn trong trái tim tôi”! Đó là lời của Bác khi nói về về miền Nam “Thành đồng Tổ Quốc”.

Hình ảnh các cháu thiếu niên nhi đồng miền Nam luôn ở trong trái tim Bác Hồ. Nhớ thương các cháu và tin tưởng ngày thống nhất sẽ gặp mặt, thoả lòng non nước chờ mong:

Bắc Nam sẽ sum họp một nhà

Bác cháu ta gặp mặt, trẻ già vui chung

Nhớ thương các cháu vô cùng

Mong sao mỗi cháu là một anh hùng thiếu nhi (Gửi các cháu miền Nam, 1965).

Giữa trăm ngàn công việc của một vị Lãnh tụ tối cao của dân tộc, Bác Hồ luôn dành cho thiếu niên, nhi đồng những tình cảm yêu thương vô bờ bến.

Bởi, các cháu là người chủ tương lai của đất nước, là những con người làm rạng danh đất Việt mai sau “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có vẻ vang sánh vai các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần ở công học tập của các cháu”.

Học tập tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tấm gương yêu thương các cháu thiếu nhi của bác; chúng ta hãy dành tấm lòng thương yêu trẻ, chăm bồi cho thiếu nhi trở thành những chủ nhân tương lai “vừa hồng, vừa chuyên” cho đất nước, cho nhân dân.

Tài liệu tham khảo:

- Thơ Hồ Chí Minh - NXB Văn hoá thông tin, 2002.

- Văn thơ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh - NXB Giáo dục, 1997.