Sáng tác ca khúc - Thế mạnh của Hội Âm nhạc Đà Nẵng
Hội Âm nhạc Đà Nẵng kỷ niệm Ngày Âm nhạc Việt Nam 2024.
Sáng tác ca khúc là lĩnh vực mà Hội Âm nhạc thành phố Đà Nẵng trong những năm qua đã gặt hái được nhiều thành công nhất. Ở mỗi thể loại, từ ca khúc truyền thống, cổ điển cho đến ca khúc mang âm hưởng hiện đại, các nhạc sĩ đều có sự đầu tư nghiêm túc trong từng tác phẩm. Bên cạnh các nhạc sĩ “cây đa cây đề” với những sáng tác mang dấu ấn thời đại, có sức lan tỏa, vang vọng như: Nguyễn Duy Khoái, Minh Đức, Trần Ái Nghĩa, Nguyễn Đình Thậm, Đinh Gia Hòa, Mai Danh, Xuân Minh, Văn Nhi Phan, Nguyễn Văn Tám, Quang Khánh... Còn có một lực lượng sáng tác trẻ xuất hiện mang đến cho âm nhạc thành phố thêm những gam màu tươi sáng, đa dạng như: Nguyễn Nhẫn, Cao Tâm, Thái Phú, Nam An, Trương Quang Đức, Thu Thủy, Võ Đình Nam... Sự kết hợp giữa kinh nghiệm của các nhạc sĩ gạo cội và sức sáng tạo của thế hệ trẻ đã tạo ra bức tranh âm nhạc đa chiều, đầy màu sắc, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng khán thính giả trong và ngoài thành phố.
Cuộc sáng tác ca khúc về Đà Nẵng với kỳ vọng sẽ có những bài hát chất lượng giới thiệu đến đông đảo công chúng. (Ảnh Báo Đà Nẵng)
Nhiều ca khúc ngợi ca Đảng, Nhà nước và Bác Hồ kính yêu
Từ khi thành lập đến nay, Hội Âm nhạc vẫn luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, Nhà nước. Đã có nhiều ca khúc tái hiện chặng đường đấu tranh, xây dựng và phát triển vẻ vang của Đảng, giúp cho các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ hiểu và tự hào về dân tộc, tự hào dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đặc biệt để tỏ lòng ngưỡng mộ, kính trọng, biết ơn đối với Bác Hồ kính yêu, nhiều nhạc sĩ đã tích cực tham gia các cuộc vận động sáng tác, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”. Đã có hàng trăm ca khúc ngợi ca công lao to lớn, phẩm chất, đạo đức sáng ngời của của Bác như: Hương mùa sen (Lưu Văn Bình - Thơ: Lê Huy Hạnh), Bốn mùa nhớ Bác, Bác Hồ của bé (Trịnh Tuấn Khanh), Bác Hồ - Niềm tin tuổi trẻ, Bài ca dâng Bác (Nguyễn Quang Khánh), Hồ Chí Minh - bài ca hòa bình (Trương Quang Thành), Bài ca thi đua là yêu nước, Nhớ Bác cùng hát bài kết đoàn (Trần Ngọc), Hương sen gợi nhớ (Phạm Quang Trung), Lặng nghe câu hát ru xưa (Cao Tâm), Bạn tôi (Đinh Gia Hòa)... Có những ca khúc khi nghe làm cho lòng ta hừng hực khí thế bởi giai điệu hào hùng, có khi lại dạt dào cảm xúc yêu thương…
Không chỉ viết về Bác, dành nhiều tình cảm yêu thương và ca ngợi Bác. Các nhạc sĩ Đà Nẵng còn học tập Bác trong việc đoàn kết, tương thân tương ái, đồng hành cùng nhân dân cả nước trong những lúc bị thiên tai. Nhiều nhạc sĩ sáng tác nhiều ca khúc lan tỏa tình yêu thương, cùng chung tay góp sức, chia sẻ, động viên, ngợi ca tình người trong những ngày gian khó.
Mỗi nhạc phẩm có đều sức hấp dẫn, lôi cuốn ở các cung bậc khác nhau, giúp các nhạc sĩ tiếp tục nâng cao nhận thức, ý thức tự giác, tu dưỡng, rèn luyện, học tập, gắn vai trò trách nhiệm của người nghệ sĩ trong việc sáng tác tác phẩm văn học, nghệ thuật phục vụ công chúng.
Ca khúc viết về biển đảo phong phú, đặc sắc
Chủ đề biển đảo cũng như tôn vinh các chiến sĩ đang ngày đêm bảo vệ biển đảo, quê hương luôn là nguồn cảm hứng vô tận của nhiều thế hệ nhạc sĩ. Thời gian gần đây, nhạc sĩ Đà Nẵng đã sang tác nhiều ca khúc mang hơi thở của thời đại, lời ca cô đọng, giàu hình tượng, phản ánh sâu đậm lòng yêu nước, tình yêu biển đảo thiêng liêng, đặc biệt là đối với vùng lãnh hải Hoàng Sa và Trường Sa, tiêu biểu như: Hướng về Biển Đông, cả nước sẵn sàng, Hãy hát lên khúc tráng ca biển (Nguyễn Duy Khoái), Hoa biển xanh, Biển vẫn hát bài ca bất tử, Hoàng Sa ơi Việt Nam (Thái Phú), Nghĩ về biển đảo (thơ Lê Huy Hạnh, Nguyễn Bá Sĩ), Hướng ra biển Đông (Cao Tâm), Đây biển Việt Nam, Tình ca quê hương (Trần Ái Nghĩa), Biển và những chàng trai (Nguyễn Văn Tám), Đêm Trường Sa nhớ (thơ Nguyễn Thị Phượng, nhạc Trần Ái Nghĩa), Tiếng biển quê hương (Nam An), Trường Sa tiếng gọi thiêng liêng, Khúc hát người lính đảo (Phạm Quang Trung), Trường Sa ơi! Nhớ về (Trương Quang Thành)... Đa số, các ca khúc viết về biển đảo, người lính trên đều mang âm hưởng trữ tình, đầy tự hào, dạt dào cảm xúc khắc họa cuộc sống khó khăn, sự hy sinh và quyết tâm bảo vệ Tổ quốc của các chiến sĩ nơi biên giới hải đảo.
Trong số các nhạc sĩ say mê viết về biển đảo, nhạc sĩ Thái Phú là một trong những nhạc sĩ trẻ, đầy nội lực. Anh đã có nhiều nhạc phẩm viết về chủ đề biển đảo. Đáng chú ý ca khúc Biển vẫn hát bài ca bất tử vừa đoạt giải Nhất Cuộc vận động sáng tác ca khúc với chủ đề “Hành trình mùa xuân lên rừng xuống biển” do Hội Nhạc sĩ Việt Nam và Quỹ học bổng Vừ A Dính tổ chức. Nhạc sĩ Thái Phú chia sẽ: “Với tình yêu biển đảo sâu nặng, khi sáng tác ca khúc Biển vẫn hát bài ca bất tử, Thái Phú đã chọn cách viết mang hơi thở của dòng nhạc thính phòng để chuyển tải tình cảm, chất bi hùng về sự hy sinh của những người người lính biển dâng hiến tuổi thanh xuân của mình để gìn giữ biển trời thiêng liêng của Tổ quốc. Ca khúc không chỉ là khúc tráng ca, một khúc quân hành thôi thúc lòng yêu nước, động viên những chiến sĩ quân đội nhân dân Việt Nam vượt sóng gió, đạn bom của quân thù, tiếp tục cống hiến sức trẻ, tuổi xuân quyết tâm gìn giữ, bảo vệ biên giới, hải đảo”.
Với đội ngũ nhạc sĩ tâm huyết, có thể nói Đà Nẵng là một trong những địa phương có nhiều ca khúc về đề tài biển đảo trong ngôi nhà chung âm nhạc Việt Nam. Các nhạc sĩ vẫn luôn học tập và làm theo lời dạy của Bác: “Ngày trước ta chỉ có đêm và rừng. Ngày nay ta có ngày, có trời, có biển. Bờ biển ta dài, tươi đẹp, ta phải biết giữ gìn lấy nó”, lao động hăng say, cho ra đời nhiều ca khúc hay để lại dấu ấn đối với những người yêu âm nhạc trong và ngoài thành phố. Thông qua đó, các nhạc sĩ đã góp phần tuyên truyền về chủ quyền lãnh thổ, đóng góp một phần công sức để giữ gìn vùng biển, vùng trời nơi tuyến đầu Tổ quốc.
Nhiều ca khúc về thành phố Đà Nẵng đi vào lòng người
Thành phố Đà Nẵng vẫn luôn là nguồn cảm hứng dồi dào cho các nhạc sĩ sáng tác. Bên cạnh các ca khúc nổi tiếng, đi vào lòng người, được công chúng yêu thích như: Đà Nẵng thành phố tôi yêu, Đà Nẵng tình người, Đà Nẵng thành phố tuổi thơ tôi, Sông Hàn tình yêu của tôi, Đà Nẵng ơi, Đà Nẵng gọi mãi tên anh… thì thời gian gần đây, các nhạc sĩ tiếp tục sáng tác nhiều ca khúc mới về Đà Nẵng. Bằng những giai điệu trữ tình, ngọt ngào, ca từ gần gũi, thân quen, góp phần lan tỏa vẻ đẹp thiên nhiên, con người, vùng đất Đà Nẵng anh hùng đang từng ngày đổi mới. Mỗi thế hệ sáng tác lại cho khán giả thấy những tư duy, góc nhìn, cảm nhận khác biệt của họ về thành phố Đà Nẵng đang phát triển vượt bậc qua các ấn phẩm âm nhạc.
Thông qua các cuộc thi, cuộc vận động, trại sáng tác, đi thực tế sáng tác… nhiều ca khúc mới viết về Đà Nẵng đã ra đời. Tiêu biểu là cuộc vận động sáng tác về thành phố Đà Nẵng do Sở Văn hóa và Thể thao thành phố tổ chức đã thu về nhiều ca khúc hay, có sức lan tỏa như: Đà Nẵng trong tôi (Nguyễn Văn Tám), Đà Nẵng dáng đêm (Phan Văn Minh), Đà Nẵng phố tôi yêu (Nguyễn Đình Thậm)… Bên cạnh đó, Hội Âm nhạc thành phố còn phối hợp với quận Cẩm Lệ, Liên Chiểu, Hải Châu và huyện Hòa Vang tổ chức nhiều đợt đi thực tế sáng tác. Qua đó, các nhạc sĩ cho ra đời nhiều tác phẩm âm nhạc có chất lượng tốt, giới thiệu, lan tỏa hình ảnh đẹp của từng địa phương đến công chúng.
Trong đợt phát động “Văn nghệ sĩ đồng hành cùng chương trình xây dựng Nông thôn mới Hòa Vang”, có các tác giả và tác phẩm như: Hòa Vang - quê Mẹ (Mạnh Hùng), Hòa Vang quê tôi (Hoàng Dũng), Về nghe sông kể (Lưu Văn Bình), Thương lắm Hòa Vang (Nguyễn Duy Khoái), Nồng nàn tình quê (Quang Thành), H’roa - Vũ điệu Đêm trăng Duông (Quang Khánh), Hòa Bắc mừng hội cồng chiêng (Thái Phú), Về lại quê xưa (Trương Duy Huyến)... Các ca khúc đều phản ánh chân thật, sinh động đời sống chính trị, văn hóa, xã hội của huyện Hòa Vang đang vươn lên phát triển đã được lãnh đạo huyện Hòa Vang đánh giá cao và ghi nhận những thành quả sáng tạo miệt mài của các nhạc sĩ.
Việc giới thiệu, lan tỏa hình ảnh đẹp về quê hương Đà Nẵng bằng các ca khúc cũng là cách giúp nhạc sĩ dễ dàng tìm được tiếng nói chung, sự đồng cảm của người nghe. Có nhiều ca khúc viết về quận Hải Châu đã thực sự tạo được ấn tượng sâu sắc, giai điệu tươi vui, kết hợp tinh tế giữa chất liệu dân gian và đương đại, đưa người nghe đến với Hải Châu năng động với nhiều cung bậc cảm xúc như: Hải Châu ngày mới (Thái Phú), Gửi trọn tình quê (Trương Quang Thành), Hải Châu trong tim mẹ (Lê Nam An), Hải Châu trái tim thành phố (Phạm Quang Trung), Tôi yêu Hải Châu (Mai Danh)... Sáng tác về quận Cẩm Lệ, có tác phẩm như: Cẩm Lệ tên người tên đất tên sông (Trần Ái Nghĩa), Cẩm Lệ niềm vui ngày trở lại (Nguyễn Duy Khoái), Cẩm Lệ quê hương tôi (Lê Nam An), Cẩm Lệ yêu thương (Thái Phú)... Sáng tác về quận Liên Chiểu có các tác phẩm như: Liên Chiểu khúc hát xây đời (Trần Lành), Về Liên Chiểu cùng anh (Lưu Văn Bình), Liên Chiểu yêu thương, Liên Chiểu rạng rỡ tương lai (Lê Nam An)... Các ca khúc đều có nội dung ngợi ca những thành tựu, giá trị truyền thống văn hóa, lịch sử, cách mạng mà Đảng bộ và nhân dân quận các quận, huyện đã giữ gìn, phát huy, đạt được trong thời kỳ mới.
Đa số các ca khúc sáng tác về thành phố Đà Nẵng đều gắn liền với mọi cung bậc cảm xúc của những nhạc sĩ đã gắn chặt với mảnh đất này. Trong hành trình sáng tác về thành phố Đà Nẵng, nhạc sĩ Trần Ái Nghĩa xúc động bộc bạch: “Tôi chọn Đà Nẵng để sinh sống và chọn âm nhạc để thực hiện đam mê của mình. Với Đà Nẵng, tôi đã có hơn 50 năm để trải nghiệm, để hiểu, để chia sẻ, để say đắm và để yêu quý thành phố này. Những tác phẩm tôi sáng tác dành cho tình đất, tình người Đà Nẵng… là những trang nhật ký, tôi cần mẫn ghi lại bằng tiết tấu, bằng giai điệu âm thanh mà suốt hơn 50 năm qua tôi đã đồng hành với từng bước thăng trầm của Đà Nẵng”.
Sáng tác ca khúc cho thiếu nhi phát triển khá mạnh mẽ
Âm nhạc là một trong những yếu tố quan trọng giúp nuôi dưỡng tâm hồn và phát triển nhân cách của trẻ nhỏ. Hiện nay, âm nhạc thiếu nhi đang đối mặt với thực trạng đáng buồn là có tương đối ít bài hát mới và hay về thiếu nhi. Tuy nhiên Đà Nẵng lại là địa phương có nhiều tác phẩm hay cho thiếu nhi. Các nhạc sĩ sáng tác ca khúc cho thiếu nhi khá nhiều, bên cạnh những nhạc sĩ gạo cội như: Trịnh Tuấn Khanh, Nguyễn Duy Khoái, Huy Hùng, Phạm Quang Trung, Trúc Lam… hiện có thêm các nhạc sĩ trẻ tâm huyết, say mê sáng tác cho thiếu nhi như: Thái Phú, Nguyễn Nhẫn, Cao Tâm, Văn Thanh, Võ Đình Nam... Sau khi ra mắt tuyển tập 50 ca khúc Em lớn lên cùng thành phố anh hùng. Năm 2023, Hội Âm nhạc thành phố tiếp tục ra mắt tuyển tập ca khúc Đà Nẵng trong tim em với gần 40 ca khúc chất lượng, phong phú về thể loại, đa dạng ngôn ngữ, tiết tấu, thể hiện tươi mới, ca từ giản dị, dễ nhớ, dễ thuộc. Nhiều ca khúc thể hiện được các khía cạnh tuổi thơ, mang lại cảm xúc trong sáng và hồn nhiên của tuổi học trò gắn với mái trường thân yêu như: Đà Nẵng của em (Trịnh Tuấn Khanh), Cây cầu Rồng quê em (Nguyễn Hào Quang), Em vẽ thành phố quê hương (Mai Danh)... Bên cạnh đó, có những ca khúc phỏng theo truyện cổ tích, dùng chất liệu đồng dao với giai điệu tươi vui, hồn nhiên, dí dỏm nhưng nội dung có tính giáo dục sâu sắc như: Ếch ngồi đáy giếng, Kiến khôn tha mồi, Lời nhắn từ trái tim (Nguyễn Duy Khoái), Thắp sáng niềm tin, Những anh mù xem voi (Cao Tâm)… Hiện tuyển tập ca khúc Đà Nẵng trong tim em đã được Đài Phát thanh -Truyền hình Đà Nẵng giới thiệu, phát sóng trên chương trình văn nghệ; Hội Âm nhạc cũng đã gửi tặng cho các trường mầm non, tiểu học và THCS trên địa bàn thành phố.
Nhạc sĩ Nguyễn Nhẫn cho biết: “Hiện nay, thực trạng sáng tác cho thiếu nhi ở Đà Nẵng vừa thừa lại vừa thiếu. Việc sáng tác âm nhạc cho thiếu nhi có đáp ứng được yêu cầu thực tế hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: sự tâm huyết, sức sáng tạo, tiền tác quyền, quảng bá, kinh phí dàn dựng, biễu diễn…. Để một ca khúc viết cho thiếu nhi lan tỏa đến với các em, ngoài sự tâm huyết của tác giả còn phụ thuộc vào các điều kiện phối khí, thu âm, trung bình một ca khúc ra đời phối khí thu âm khá tốn kém, chưa kể quay MV. Trong khi đời sống văn nghệ sĩ hiện nay rất khó khăn…do đó nhiều ca khúc sáng tác cho thiếu nhi hiện nằm trên giấy (tức là thừa), thiếu ở đây là ít có ca khúc phổ biến. Mặc khác cũng cần nhìn nhận rằng, trong xu thế hội nhập, giao lưu văn hóa, trẻ em sống trong môi trường phát triển, cả về trí tuệ, thể chất, sự cảm thụ về thẩm mỹ nghệ thuật cũng khác, nên đòi hỏi các nhạc sĩ cần bắt kịp nhịp sống, hòa mình với trẻ thơ thì mới cho ra đời những ca khúc chất lượng và lan tỏa”.
*
Với những nỗ lực trong lao động sang tạo nghệ thuật, nhiều nghệ sĩ, nhạc sĩ Hội Âm nhạc thành phố đã được Đảng và Nhà nước phong tặng nhiều giải thưởng, danh hiệu cao quý như: Giải thưởng Nhà nước (nhạc sĩ Nguyễn Duy Khoái với cụm ca khúc “Đêm hội phố Hoài”, “Bên dòng sông Đăk - Bla” và “Tương tư Huế); danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân (Trịnh Mạnh Hùng); danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú (Trần Văn Hào). Bên cạnh đó, nhiều hội viên Hội Âm nhạc cũng đạt được giải thưởng của Trung ương cũng như các địa phương khác như: Trần Hồng, Đinh Gia Hòa, Trịnh Tuấn Khanh, Xuân Minh, Nguyễn Đình Thậm, Trần Lành, Thái Phú, Mai Danh, Nguyễn Nhẫn, Nguyễn Văn Tám, Quang Trung, Cao Tâm, Quang Khánh, Nam An, Thanh Trà, Văn Thu Bích… Đây là thành quả sau nhiều cố gắng, sáng tạo của các nghệ sĩ, nhạc sĩ, đồng thời là động lực để chắp thêm niềm tin, nỗ lực, say mê trong sáng tạo, biểu diễn nghệ thuật, sáng tạo ra nhiều ca khúc, tiết mục có giá trị hơn nữa để phục vụ nhân dân. Nhạc sĩ Nguyễn Duy Khoái cho rằng: “Để nâng cao chất lượng tác phẩm âm nhạc, trước hết người sáng tác phải học. Học kỹ năng trong trường là chưa đủ, nên học từ các nhạc sĩ đi trước, từ bạn bè và đồng nghiệp. Để có được giai điệu hay, bay bổng các nhạc sĩ cần phải đọc nhiều, thấm nhuần ngôn ngữ Việt thì mới có thể sáng tạo nên một tác phẩm âm nhạc có chiều sâu và hấp dẫn. Khi sáng tác, giai điệu đầu tiên là hết sức quan trọng, chỉ nên viết tiếp khi đã hết sức bằng lòng với những nốt nhạc đầu tiên”.
Với tư cách là Chủ tịch Hội Âm nhạc thành phố Đà Nẵng, nhạc sĩ Nguyễn Nhẫn cho biết: “Trong thời gian tới, Hội Âm nhạc sẽ tiếp tục tham mưu và phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương, đơn vị liên quan để thúc đẩy các hoạt động âm nhạc của thành phố phát triển như: tăng cường công tác bồi dưỡng đội ngũ sáng tác tâm huyết với nghề; tổ chức các cuộc thi sáng tác ca khúc, đặc biệt là những tác phẩm về quê hương, đất nước; tạo cơ chế thuận lợi như kinh phí, giải thưởng, quảng bá, biểu diễn; tổ chức các trại sáng tác, các chương trình biễu diễn nghệ thuật, tạo không gian cho nghệ sĩ và công chúng giao lưu; đồng thời tổ chức các cuộc hội thảo, tọa đàm về âm nhạc... sẽ giúp kết nối các nghệ sĩ và công chúng, tạo cơ hội để họ chia sẻ, học hỏi và cùng nhau phát triển”.
Có thể nói, bằng sự nhiệt huyết, niềm đam mê và sự hăng say trong lao động nghệ thuật, các nhạc sĩ Đà Nẵng đã cho ra đời nhiều tác phẩm mới có chất lượng cao về nội dung và tư tưởng nghệ thuật, không chỉ quảng bá vẻ đẹp của mảnh đất, con người nơi đây mà còn cổ vũ động viên tinh thần đoàn kết, lan tỏa yêu thương đến mọi miền đất nước; đồng thời đóng góp quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của thành phố bên sông Hàn.
T.T
(Tạp chí Non Nước số 321+322)