Mẫu hệ truyền thừa âm điệu Bu noong

Dã quỳ 

Chuyên tình nàng H’ Linh

Gió đơn thân

đưa nôi thảo nguyên

ru dã quỳ…

lịm vàng sơn cước.

 

ầu ơ

đất đỏ mênh mang

hoa quên lòng đắng rực vàng dấn thân

vay rừng trả nợ loài ong, giọt mật nặng nghĩa Bu noong ân tình.

 

ầu ơ

thơm nắng mặt trời

trắng mưa ngày hạ xanh gầy trăng thu

sương giăng lưng núi sa mù chim rừng về tổ dã quỳ miên man.

 

rừng say nắng quái chứa chan

bazan phồn thực tháng Chạp dậy tình nóng hổi

mây xõa tóc lên ngưc trần của núi

Cà sa trời khoác lên đất từ bi.

 

mộ khúc vàng linh sơn chiêm bái

hồi hướng chuyện tình sơn nữ thảo nguyên.

 

Tháng Chạp

Tháng Chạp màu hổ phách

khô dòn

hạt cỏ trốn nắng ngủ mê

lang thang mặt trời dã quỳ vàng gió núi

 

năng lượng gốc truyền thừa từ kỷ tạo sơn

nham thạch phong hóa

tinh túy đất trời vị đắng hương cà phê

vẽ bùa tháng Chạp

 

Serépok sóng hát … ngược nước xuôi ngàn

con dốc nhoài ôm ngọn gió đi hoang

rừng khoác y vàng

quán tưởng

 

nắng rót mật vào ngày tháng Chạp

ngực em gái dậy thì

đêm tĩnh vật

hoài thai

 

trăng khát cuối rừng

mầm đất mơ xuân

nụ tháng Giêng nhú cành định trực

tháng Chạp… ngụ ngôn.

 

Âm điệu Bu noong

Nung k’roanh* gọi trăng lên núi

đêm cúng yàng

mừng lúa

lửa reo

 

chiêng mẹ gọi đàn

chiêng dì. chiêng cô. chiêng con. chiêng cháu chắt

ngân dài theo gió

dài theo suối

dài hơn cả đời người Bu noong

thập thùng lay thức núi Tà Đùng

 

ché rượu thơm men rừng đứng ngồi bên cây nêu

cần rượu vít cong bầu trời

linh cảm

sắc màu thổ cẩm

đất – nước – gió – lửa tương sinh

tiếng chiêng gọi yàng thần thánh

 

chiêng nối vòng xoang, tung tẩy ngực sơn nữ

G’lung** nghiêng

núi nghiêng

đồi nghiêng

nụ cười nghiêng đong đưa mắt lửa

Nau M’prinh*** xao xuyến tin rừng

trăng say gối đầu xuống núi

lửa ngủ

cần rượu còn trao tay

 

chiêng gọi nữ thần mặt trời

gọi gió

gọi mưa

hồn mẹ lúa thiêng đêm hội

tiếng nung

nhịp chiêng

ngọn lửa

mẫu hệ truyền thừa âm điệu Bu noong.

 

_______

* Tù và của già làng

** Ché quý ủ rượu cần dùng cùng Yàng

***. Hát giao duyên trai gái (Dân ca Bu Noong)

 

Mùa vàng

Vết tiền sử khắc vào vách hang C.8*

thâm u huyền bí đại ngàn

theo bước hồng thủy triệu năm

 

người Mông người Tày người Nùng về với núi Nâm Nung

với rừng nham thạch

gieo ước mơ

 

mần hạnh phúc lớn trên lưng đá

hoa bắp lay ngọn sóng K’rông Nô

lúa cúi đầu nhớ ơn người mở đất

 

ta gặt nụ cười

duyên dáng ước mơ rơm rạ

giọt nắng khuâng khâng trên má em hường.

 

____________

* Hang đá bazan, hệ thống hang động núi lửa Chưb’luk,( K’rông Nô- Đắk Nông) nơi tìm thấy di cốt hóa thạch của người tiền sử.

 

Thổ cẩm… truyền kì

 

Mặt trời cài hoa lên khung cửi của bà

nhà dài tĩnh lặng

sợi chỉ thơm màu núi màu rừng

sợi nắng

sợi gió

sợi bà sợi mẹ.sợi thương sợi nhớ rẫy nương

vai trần… kong tua* rung reng

mắt ban mai lấp lánh

em dệt giấc mơ con gái

rui tanh jang ao** sính lễ bắt chồng

 

***

 

Sắc cầu vồng

đường kỷ hà  – hoa văn cội nguồn –  thổ cẩm kể chuyện

biêng biếc ôm eo thiếu nữ lưng ong

đỏ mặt trời – cháy ngực con trai –  khát vọng

tím ngực núi thơn cỏ sữa mẹ sinh tồn

ba zan… mắt cha suy nghĩ

trắng – đen… đời ông bà

 

***

 

Thổ cẩm Bu noong

thông điệp đất trời minh triết tổ tiên

mĩ cảm tộc người

chuị ơn

Đất – Nước – Gió – Lửa

tâm linh

khung cửi – khung  trời mẫu hệ

truyền kỳ thổ cẩm

mẹ xứ sở trao truyền vẽ đẹp … vẹn nguyên

 

Bon Bu Đăk, Đăk Mil 4.2024

 (vanvn.vn)

__________

* vòng tay bằng đồng

** váy, áo thổ cẩm (tiếng M’ nông), Cô đâu tự dệt tặng cha mẹ cha chồng ngày cưới.