Văn hóa, văn học và nghệ thuật là linh hồn của mỗi sự phát triển bền vững
Nhà thơ Nguyễn Nho Khiêm - Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật thành phố Đà Nẵng phát biểu tại buổi gặp mặt.
Trong bối cảnh đất nước đang chuẩn bị bước vào một kỷ nguyên phát triển mới, chúng ta nhận thấy rõ ràng rằng văn hóa, văn học và nghệ thuật là linh hồn của mỗi sự phát triển bền vững. Văn hóa không chỉ là cầu nối giữa quá khứ và tương lai, mà còn là động lực đổi mới, sáng tạo và đồng hành cùng tiến trình phát triển kinh tế, chính trị, xã hội. Trong tinh thần đó, chúng tôi xin đề xuất những nội dung cần phục hưng và phát triển văn hóa, văn học, nghệ thuật trong giai đoạn mới như sau:
1. Phục hưng giá trị văn hóa truyền thống
Việt Nam có một lịch sử văn hóa phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc. Tuy nhiên, trong xu thế hội nhập, nhiều giá trị truyền thống đang dần mai một. Việc bảo tồn, khôi phục và tái sinh những giá trị này cần được xem là một trong những nền tảng quan trọng nhất. Cần tăng cường nghiên cứu, tư liệu hóa và tuyên truyền giá trị truyền thống trong giới trẻ, kết hợp hài hòa văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa thế giới.
2. Xây dựng hệ sinh thái sáng tạo trong văn học, nghệ thuật
Văn học và nghệ thuật là ngôn ngữ sáng tạo của xã hội. Việc xây dựng hệ sinh thái sáng tạo đòi hỏi sự kết nối đồng bộ giữa nhà nước, doanh nghiệp và người sáng tạo. Đầu tư hơn nữa cho giáo dục nghệ thuật, khuyến khích sáng tạo đột phá trong các loại hình nghệ thuật truyền thống và hiện đại, cũng như tổ chức nhiều hoạt động giao lưu văn hóa quốc tế.
3. Xây dựng hình tượng Việt Nam trong văn hóa, nghệ thuật quốc tế
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, Việt Nam cần một hình tượng văn hóa mạnh mẽ trong các hoạt động nghệ thuật quốc tế. Cần đầu tư vào những tác phẩm nghệ thuật phản ánh chân thực con người, đất nước Việt Nam, kết hợp văn hóa truyền thống và hiện đại, qua đó quảng bá hiệu quả hình ảnh quốc gia.
4. Phát huy vai trò các văn nghệ sĩ, xây dựng chính sách hỗ trợ lâu dài cho văn nghệ sĩ sáng tạo.
Sáng tạo nghệ thuật đòi hỏi sự cống hiến và hy sinh lớn lao. Vì vậy, Chính phủ cần quan tâm:
- Tăng cường chính sách bảo trợ xã hội, bảo hiểm y tế và hưu trí cho các nghệ sĩ.
- Thiết lập quỹ quốc gia dành cho sáng tạo nghệ thuật, bảo đảm nguồn lực lâu dài và bền vững.
- Tôn vinh và trao giải thưởng thường niên cho những cá nhân, tập thể có đóng góp lớn trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật.
Các nhà văn, nghệ sĩ là những người "thổi hồn" vào các giá trị văn hóa, nghệ thuật. Cần có các chính sách khuyến khích, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sáng tạo, đồng thời tăng cường kỷ luật bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
5. Nuôi dưỡng thế hệ trẻ sáng tạo và đam mê nghệ thuật
Lực lượng trẻ là tương lai của văn hóa nghệ thuật. Để khơi dậy tiềm năng sáng tạo, chúng ta cần:
- Đưa giáo dục nghệ thuật thành một phần cốt lõi trong chương trình học phổ thông và đại học.
- Tạo ra các sân chơi, cuộc thi và quỹ hỗ trợ sáng tác dành riêng cho các tác giả trẻ.
- Khuyến khích mô hình "vườn ươm sáng tạo" tại các trường học và trung tâm văn hóa.
6. Đổi mới cách quản lý và phát triển văn học, nghệ thuật
Cần một cơ chế quản lý linh hoạt, phù hợp với đặc thù của ngành văn hóa nghệ thuật:
- Trao quyền tự chủ nhiều hơn cho các tổ chức nghệ thuật và nhà sáng tác.
- Đơn giản hóa thủ tục hành chính, khuyến khích các dự án văn hóa sáng tạo.
-Tăng cường minh bạch và công khai trong việc phân bổ ngân sách và giải thưởng văn hóa.
7. Đầu tư chiến lược cho văn hóa nghệ thuật số
Cách mạng công nghệ 4.0 đang định hình lại cách thức sáng tạo, truyền tải và tiếp nhận văn hóa nghệ thuật. Chính phủ cần:
- Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu số quốc gia về văn học, nghệ thuật để bảo tồn và phổ biến rộng rãi các tác phẩm văn hóa dân tộc.
- Hỗ trợ nghệ sĩ, nhà văn, nhà thơ tiếp cận và ứng dụng công nghệ mới (AI, VR, AR) trong sáng tác và trình diễn.
- Khuyến khích xây dựng các nền tảng trực tuyến chuyên biệt để quảng bá văn học, nghệ thuật Việt Nam ra thế giới.
*
Văn học, nghệ thuật không chỉ là tấm gương phản chiếu tâm hồn dân tộc mà còn là sức mạnh mềm quan trọng giúp Việt Nam hội nhập và khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Với các đề xuất trên, chúng tôi hy vọng Trung ương Đảng và Chính phủ sẽ có chiến lược dài hạn và đồng bộ để đưa văn học, nghệ thuật nước nhà phát triển mạnh mẽ trong những thập niên tới.
N.N.K