Hướng tới hoạt động đào tạo nhiếp ảnh nghệ thuật chuyên nghiệp
Nhà nghiên cứu Bùi Văn Tiếng - Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật phát biểu chỉ đạo Đại hội.
Thưa các đồng chí lãnh đạo sở ban ngành thành phố và các vị đại biểu khách mời,
Thưa toàn thể Đại hội,
Sau thành công của đại hội nhiệm kỳ ba hội Văn nghệ dân gian thành phố, Âm nhạc thành phố và Nghệ sĩ Múa thành phố, hôm nay Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật thành phố là hội chuyên ngành thứ tư của Liên hiệp Hội tiến hành đại hội lần thứ V nhiệm kỳ 2023-2028. Đại hội của chúng ta diễn ra trong dư âm của Lễ Kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Nhiếp ảnh Việt Nam 1953-2023 tổ chức vào giữa tháng 3 vừa qua - là dịp để chúng ta tri ân các thế hệ nghệ sĩ nhiếp ảnh đã góp phần khẳng định vai trò của nghệ thuật của cái khoảnh khắc trong đời sống tinh thần của Nhân dân, đồng thời góp phần xác lập vị trí của Nhiếp ảnh Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.
Theo tôi, các báo cáo do Đoàn Chủ tịch vừa trình bày trên diễn đàn Đại hội lần này đã đánh giá đúng thực trạng, định hướng phát triển phù hợp với thực tiễn của đời sống và với thực lực của Hội, quan trọng hơn, đã phản ánh những thành tựu mới nhất trong chặng đường 70 năm lao động nghệ thuật của nghệ sĩ nhiếp ảnh Đà Nẵng. Thay mặt Đảng đoàn và Ban Thường vụ Liên hiệp Hội, tôi xin ghi nhận và biểu dương những nỗ lực của toàn thể hội viên, của Hội đồng Nghệ thuật, của Ban Kiểm tra và nhất là của Ban Chấp hành Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật thành phố Đà Nẵng khóa IV trong việc thực hiện Nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ 2018-2023 của Hội, góp phần tích cực và đáng kể vào việc thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ IX nhiệm kỳ 2019-2024 của Liên hiệp Hội.
Thưa toàn thể Đại hội,
Có thể nói Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật thành phố vừa trải qua một nhiệm kỳ hoàn toàn không thuận lợi về điều kiện tác nghiệp - hơn một nửa thời gian đại dịch Covid-19 hoành hành như che chắn ống kính của nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh, nhưng chính trong bối cảnh tác nghiệp bất bình thường ấy, không ít nghệ sĩ nhiếp ảnh vẫn tiếp tục sáng tác và đã góp phần gầy dựng được một nhiệm kỳ đáng nhớ, có tầm vóc ngày càng vượt trội trong giới nghệ sĩ nhiếp ảnh cả nước và so với nhiệm kỳ trước - thông qua các giải thưởng, các triển lãm ảnh tập thể và cá nhân quy mô lớn, tiếp tục đi đầu trong việc khẳng định thương hiệu nhiếp ảnh nghệ thuật Đà Nẵng tại các cuộc thi ảnh quốc tế, chú trọng đúng mức hình thức tập hợp lực lượng cầm máy không chuyên qua các câu lạc bộ nhiếp ảnh trên địa bàn thành phố; đồng thời phát huy được tính thời-sự-nghệ-thuật của nhiếp ảnh để luôn đồng hành với các sự kiện chính trị lớn ở địa phương và bằng ngôn-ngữ-nghệ-thuật-của-cái-khoảnh-khắc đã phục vụ kịp thời nhiều chủ trương của thành phố về xây dựng nếp sống văn hóa, về bảo vệ môi trường sinh thái, về an sinh xã hội và về phòng chống đại dịch...
Thưa toàn thể Đại hội,
Về phương hướng hoạt động trong nhiệm kỳ tới, tôi đề nghị ngay sau Đại hội này, toàn thể nghệ sĩ nhiếp ảnh Đà Nẵng cần hướng đến Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên lần thứ 29 năm 2024 dự kiến tổ chức tại thành phố chúng ta, góp phần làm cho Đà Nẵng thực sự xứng đáng là một nơi đăng cai chuyên nghiệp, chuyên nghiệp ở khâu tổ chức sự kiện và quan trọng hơn là chuyên nghiệp ở khâu sáng tác để dự thi - các kết quả gặt hái được một cách thuyết phục chỉ có thể là sản phẩm của chính tài năng và tâm huyết. Thay mặt Đảng đoàn và Ban Thường vụ Liên hiệp Hội, tôi kỳ vọng rất nhiều vào Ban Chấp hành Hội, Hội đồng Nghệ thuật và Ban Kiểm tra của Hội nhiệm kỳ 2023-2028 hầu như không thay đổi nhân sự bao nhiêu so với nhiệm kỳ trước - đương nhiên vẫn có một vài trường hợp không tiếp tục tham gia Ban Chấp hành khóa mới như Nghệ sĩ nhiếp ảnh Huỳnh Anh, như Nghệ sĩ nhiếp ảnh Huỳnh Văn Truyền… Xin gửi đến anh Huỳnh Anh và anh Huỳnh Văn Truyền lời cảm ơn sâu sắc của Đảng đoàn và Ban Thường vụ Liên hiệp Hội.
Nghị quyết Đại hội có được thực hiện hiệu quả hay không là do nỗ lực của toàn thể hội viên nhưng phần lớn tùy thuộc vào năng lực tổ chức điều hành của các cá nhân vừa được Đại hội tín nhiệm giao phó trọng trách đứng mũi chịu sào… Từ diễn đàn long trọng này, thay mặt Đảng đoàn và Ban Thường vụ Liên hiệp Hội, tôi cũng xin chân thành cảm ơn lãnh đạo thành phố và các sở ban ngành đã đồng hành và tạo điều kiện để giới nhiếp ảnh nghệ thuật Đà Nẵng phát huy cao nhất năng lực sáng tạo nghệ thuật, vừa phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương với tư cách những công-dân-nghệ-sĩ, vừa phục vụ cho sự phát triển của bản thân nền nhiếp ảnh nghệ thuật, góp phần xứng đáng vào việc gầy dựng thương hiệu Đà Nẵng luôn trân trọng nâng niu cái Đẹp.
Thưa toàn thể Đại hội,
Cuối cùng để kết thúc bài phát biểu này, tôi xin kể về một sinh hoạt học thuật liên quan đến nhiếp ảnh nghệ thuật vừa được tổ chức tại Hà Nội hôm 20 tháng 5 vừa qua - đó là cuộc tọa đàm Nhiếp ảnh nghệ thuật trong giáo dục bậc cao. Vì sao lại gắn nhiếp ảnh nghệ thuật với giáo dục bậc cao - được hiểu là giáo dục đại học và sau đại học? Trong phần thảo luận, có đại biểu dự tọa đàm đặt vấn đề đối với việc đào tạo nghệ sĩ nhiếp ảnh, có cần phải mở các lớp ở bậc đại học và thậm chí sau đại học, hay chỉ cần mở các khoá học ngắn hạn nhằm giúp người học làm chủ kỹ năng thực hành nhiếp ảnh ở mức độ cơ bản là đủ?
Chia sẻ về câu hỏi này, nhiếp ảnh gia Đồng Hiếu - giảng viên khoa Nhiếp ảnh nghệ thuật Trường Đại học Sân khấu Điện Ảnh Hà Nội cho rằng: “Điều này khiến tôi liên tưởng đến việc ai trong chúng ta cũng có thể sử dụng được chữ viết, nhưng chỉ số ít trong chúng ta có thể trở thành nhà văn. Ở đây, tôi muốn nói đến tính mục đích của việc thực hành nhiếp ảnh, nếu chúng ta thực hành nhiếp ảnh như một thú vui, hoặc chúng ta thích thú với quá trình thực hành nhiếp ảnh tạo ra bức ảnh đẹp để thoả mãn nhu cầu cá nhân thì rất đơn giản. Nhưng, khi chúng ta nhìn nhận nhiếp ảnh từ góc độ là một bộ môn nghệ thuật, thì việc đào tạo nhiếp ảnh ở trình độ đại học và sau đại học là hết sức cần thiết. Bởi lẽ, để thực hành nhiếp ảnh nghệ thuật, ngoài việc dùng năng khiếu để sáng tạo nghệ thuật bằng ngôn ngữ nhiếp ảnh, thì chúng ta cần phải xây dựng cho mình một khối kiến thức nền tảng và chuyên sâu về nghệ thuật về nhiếp ảnh nghệ thuật”.
Theo tôi ý kiến của nhiếp ảnh gia Đồng Hiếu rất đáng để Đại hội chúng ta cùng suy ngẫm. Hiện nay bộ môn nhiếp ảnh đang được giảng dạy tại một số trường đại học, chẳng hạn như tại khoa Nhiếp ảnh, Trường đại học Sân khấu - Điện ảnh Thành phố Hồ Chí Minh, như tại ngành báo ảnh thuộc khoa Báo chí của Học viện Báo chí và tuyên truyền, hay như tại Trường Đại học Nghệ thuật thuộc Đại học Huế - quê hương ông tổ nghề nhiếp ảnh Đặng Huy Trứ… Tôi không biết trong Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật thành phố chúng ta, có hội viên nào đã kinh qua đào tạo bậc cao về nhiếp ảnh nghệ thuật ở Trường Đại học Nghệ thuật thuộc Đại học Huế hay không, nếu có thì rất tốt. Cái khác biệt ở Trường Đại học Nghệ thuật thuộc Đại học Huế là sinh viên sẽ học hội họa trong hai năm đầu để học được các kiến thức cơ bản của hội họa, sau đó, từ năm thứ ba trở đi sinh viên sẽ được lựa chọn học nhiếp ảnh, nhờ vậy khi cầm máy tác nghiệp, sinh viên đã có ý thức hơn về bố cục, biết cách xây dựng, lựa chọn bố cục chính/phụ, xây dựng các chủ đề…
Thưa toàn thể Đại hội,
Kể về cuộc tọa đàm Nhiếp ảnh nghệ thuật trong giáo dục bậc cao ở đây, tôi rất mong Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật thành phố chúng ta ngày càng có nhiều những nghệ sĩ nhiếp ảnh được đào tạo bậc cao, trở thành hạt nhân nòng cốt của nhiếp ảnh Đà Nẵng, góp phần phát triển các sản phẩm nhiếp ảnh gắn với việc tạo ra các giá trị mới trong quan niệm thẩm mỹ cũng như hướng tới cộng đồng. Đồng thời, tôi cũng rất mong Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật thành phố chúng ta quan tâm nhiều hơn nữa đến hoạt động đào tạo như ý kiến của hai nghệ sĩ nhiếp ảnh vừa tham luận tại Đại hội. Về ý kiến đưa nhiếp ảnh nghệ thuật vào Trại sáng tác văn học, nghệ thuật thiếu nhi do Liên hiệp Hội phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức hằng năm, Đại hội lần thứ X, nhiệm kỳ 2024-2029 của Liên hiệp Hội sẽ đưa ra thảo luận và quyết định. Chúc tất cả nghệ sĩ nhiếp ảnh là đại biểu Đại hội và cả những người hoạt động nhiếp ảnh trên địa bàn thành phố không có mặt ở đây luôn đầy ắp cảm hứng nghệ thuật và luôn tươi mới trong sáng tạo nghệ thuật, đủ sức vượt qua được ranh giới giữa nhiếp ảnh như một phương tiện ghi lại hình ảnh và nhiếp ảnh như một phương tiện sáng tác nghệ thuật. Chúc Đại hội lần thứ V Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật thành phố - đại hội chuyên ngành được tổ chức sớm thứ tư của Liên hiệp Hội - thành công như mong đợi. Xin cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, các vị đại biểu và các nghệ sĩ nhiếp ảnh đã chăm chú lắng nghe.
B.V.T