Đoàn Thạch Biền 1974 và 2013
19.07.2013
Từng tác phẩm của anh, những lần in, tái bản đều có trong thư viện gia đình. Nay là bản in mới nhất, có tập đã tái bản lần thứ 6. Sức sống còn bền. Lối trò chuyện cà tửng, cà rỡn, thông minh, đôi lúc “triết lý” hóm hỉnh giữa “ông” và “em” vẫn động đậy, lay động trong lòng thế hệ mới. Vậy là đủ.
Lại nói về cái cùi bắp. Điện thoại di động sẽ trở nên đỉnh cao của sự hoàn hảo, nếu nó chỉ có mỗi một chức năng nhắn và nhận tin. Chiều qua, kẹt xe. Khói xe mù mịt nghẹt mùi ẩm, màu nhòe của pháo tết đêm ba mươi từ thời Lê Văn Trương viết Ngựa đã thuần rồi, mời ngài lên.
Tiếng động cơ ầm ầm như đại bác nã vào tai của thời Nam Cao đẻ ra nhân vật Trạch Văn Đoành. Đinh tai nhức óc. Bỗng cái cùi bắp ò ý e réo lên ồn ã như tiếng kèn kêu gọi xông trận. Nhìn xuống màn hình thấy hiện lên chữ “Ông Biền”. Vội áp vào tai nghe. Người khác thì chưa chắc. Chơi với nhau tròm trèm chừng 30 năm nên hiểu tính của bạn. Anh Biền chỉ gọi khi có việc cần thiết, bằng không chỉ nhắn tin.Chuyện gì quan trọng vậy?Chỉ nghe tiếng đực tiếng cái. Tiếng đục tiếng trong. Tiếng còn tiếng mất. Tiếng có tiếng không. Tiếng người tiếng ngợm. Tiếng tròn tiếng vỡ. Tóm lại chẳng nghe được gì. Bèn nhét luôn cùi bắp vào túi quần. Vậy mà không yên tâm. Đành gọi lại. Đại khái anh Biền cho biết vừa có sách do Công ty sách Phương Nam liên kết với Nhà xuất bản Phụ nữ mới tái bản. Vậy à? Mừng quá. Mừng bạn bè có sách mới và hẹn sáng mai tặng cho nhau. Lan man phóng xe, ngó lên trời và hình dung ra trang sách còn mới. Chữ còn thơm. Tình còn đầy. Nghĩa vẫn nặng. Mỗi lần nghe tin bạn có sách mới, tự sâu thẳm trong lòng lại reo vui như sách của mình. Hôm qua, anh Ánh cũng nhắn tin đã gửi tặng Ngồi khóc trên cây. Rồi anh Thức cũng đã tái bản thêm Vĩnh biệt mùa hè.Sáng nay đẹp. Sáng thứ bảy. Sáng của Huy Cận. Sáng của câu thơ đã từ lâu ghim vào trí nhớ một lời than thở vang vọng từ Lửa thiêng của vàng son tiền chiến:Than ôi! Trời đẹp nhưng trời buồn Như cảnh tươi màu rạp cải lương Như mối tình đầu đã mất Đẹp. Vụng dại Và nhiều luyến tiếc. (20.9.1974) Với lần tái bản này, anh viết: “Một đời người dù khổ đau khốn cùng, khi nhìn lại nếu không quá khắt khe, ai cũng nhận ra mình đã sống qua những tháng năm tuổi trẻ tươi đẹp. Đấy là những năm tháng yêu thương tưởng như là mộng ảo, nhưng cơn ngầy ngật đắm say vẫn còn rung động suốt một đời người…”.So với hiện nay, chữ ký đã khác. Anh bảo: “Già rồi. Nhìn cuộc đời đơn giản thì chữ ký cũng đơn giản”. Tác phẩm đầu tay cũng tựa mối tình đầu. Mối tình đầu nào vậy? Sáng nay ngồi ăn phở, anh cười cười: “Nàng xinh đẹp, thánh thiện, học trường Tây Pascal ở Đà Nẵng. Ngày nọ, lúc tan trường thấy nàng bước lên xe hơi có tài xế đưa về nhà. Nàng sang trọng, quý phái quá. Tôi cụt hứng luôn. Từ đó, bỏ cuộc, bởi biết không thể với tới”. Thật hay đùa? Chẳng rõ. Chỉ biết sau 1975, như một loạt nhà văn đã từng viết trước 1975 phải đổi tên: Từ Kế Tường (Phan Tường Niệm), Mường Mán (Trần Huế Ly), Hoàng Ngọc Tuấn (Huấn Toàn), Nguyễn Bạch Dương (Lê Trung Hiệp)… Nguyễn Thanh Trịnh ký Đoàn Thạch Biền. Anh kể: “Sau năm 1975, khi đang là công nhân xí nghiệp dệt, mỗi lần ăn trưa thấy cô “chị nuôi” Đoàn Thị Biền bán buôn “đắt như tôm tươi” nên ông “láu cá” chọn ngay cái tên Đoàn Thạch Biền! Ông thật thà: “Ước gì chương của mình đến với bạn đọc cũng như vậy! Ký cái tên ấy chắc là... hên!”. Nói nhẹ nhàng như không, nhưng thật ra để tạo một cái tên mới - sau khi đã có tác phẩm là điều không dễ, phải là một cuộc “lột xác” chứ không đùa.Sách của bạn đang trên bàn làm việc. Và dừng lại rất lâu ở tấm ảnh ông Biền thời trẻ. Thời đó, ở Đà Nẵng mỗi lúc sang hè vẫn còn nhiều cây phượng nở xòe từng chùm lửa đỏ; dọc đường Thống Nhất vẫn còn hàng cây dầu rợp tiếng ve, lúc gió thổi, từng cánh hoa khô rơi lửng lơ trong gió và từ phía sông Hàn, gió thổi lên lồng lộng, xao xuyến những tà áo dài của nữ sinh Hồng Đức. Cảm hứng từ một thành phố nằm ven biển miền Trung đã nuôi dưỡng văn chương của ông Biền. Tuổi trẻ tươi đẹp. Ngày tháng tươi đẹp. Trang sách của ông Biền đủ sức dẫn ta về một vòm trời tươi đẹp ấy. Kỷ niệm êm đềm ấy làm trong sạch lại mệt mỏi của tháng ngày mà hở ra một chút là điện thoại di động lại réo bên tai cứ như tiếng kèn đồng gọi ta phải xông vào đời với quá nhiều bận rộn.Nghĩ như thế. Tắt luôn cái cùi bắp. Ném vào xó tủ. Để yên ổn làm việc trong ngày thứ bảy. Một ngày mừng bạn vừa tái bản sách.Sực nhớ đến nàng, bèn hỏi: “Tình nhỏ làm sao quên?” |
||||
Lê Minh Quốc |
Có thể bạn quan tâm
Nhạc sĩ Thái Nghĩa - 40 năm biết bao tìnhNhững Giọt TrầmXây dựng đội ngũ làm công tác lý luận phê bình văn học nghệ thuậtXuất bản điện tử: Ebook lậu và nguy cơ xâm phạm bản quyềnNhạc sĩ Đức Minh: Lặng lẽ làm việc, lặng lẽ ra điLược đồ sinh thái trong thơ nữ Việt Nam sau 1986Em là sớm mai, là tuổi trẻ của anhYêu từ cái nhìn đầu tiên Văn thơ trong Cách mạng mùa thu 1945Vượt lằn ranh giữa hư cấu và thực tại: Nhân học văn học